Наргис Қосимова

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 5 сентябрдаги 
167-сонли “Миллий ахборот-коммуникация тизимларининг компьютер 
хавфсизлигини таъминлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 
қарорига мувофиқ Компьютер можароларини бартараф этиш хизмати 
(UZ-CERT) ташкил этилди
51
.
UZ-CERT хизмати ўз фаолияти бўйича қуйидаги ҳодисаларни кўриб 
чиқиши белгиланди: 
-маъмурлик ҳуқуқини олиш учун тармоққа қарши барча ҳужумларни; 
-миллий ахборот ресурслари ва айрим хостларга қарши DoS (Denial of 
Service) ва DDoS каби ҳужумларни; 
-компьютер вирусларини атайин юбориш ҳолатларини; 
-ахборот тармоқлари хавфсизлик тизимларини бузиш, шу жумладан, 
зарарли дастурларни ўрнатиш ҳолатлари; 
-миллий ахборот тармоқлари ва хостларини сканерлаш; 
-паролни ва бошқа аутенфикацион маълумотларни саралаш ва тутиб 
олиш; 
-ахборот ресурсларидан берухсат фойдаланиш
52
. 
У миллий ахборот тизимлари ва интернет тармоғи сегменти 
фойдаланувчилари учун компьютер можаролари бўйича маълумотларни 
тўплаш ва таҳлил қилиш, компьютер хавфсизлигига хавф солиши мумкин 
бўлган таҳдидларни олдини олишда фойдаланувчиларга маслаҳат ва техник 
қўллаб-қувватлашни таъминловчи ягона марказдир. Ушбу хизмат 
UZINFOCOM компьютер ва ахборот технологияларни ривожлантириш ва 
жорий этиш марказининг тузилмавий бўлими бўлиб, ахборот хавфсизлигини 
50
www.lex.uz/pages/GetAct.aspx?lact_id=2226830&ONDATE=26.08
51
Ахборот хавфсизлиги.//uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/286/d-285370/7z-docs/1.pd
52
http://cert.uz/page

---

62 
таъминлаш масалаларида давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг 
идоравий тузилмалари билан ўзаро ҳамкорлик қилади. Компьютер 
можароларини бартараф этиш хизмати компьютер можароларини тезкор 
бартараф этиш гуруҳи, таҳлилий, консультация ва дастурий-техникавий 
қўллаб-қувватлаш гуруҳи, мувофиқлаштириш ва ўзаро ҳамкорлик гуруҳидан 
иборат.
Компьютер можароларини бартараф этиш хизмати (UZ-CERT) 
томонидан 2007 йилнинг 1 июлидан UZ-CERTified дастури ишга туширилди, 
унинг мақсади интернет тармоғи миллий сегменти фойдаланувчиларининг 
улар веб-серфинг вақтида дуч келиши мумкин бўлган хавф-хатарлар 
ҳақидаги хабардорлигини оширишдан иборат. “.UZ” домени ва 
Ўзбекистоннинг хостинг майдонларида жойлашган ресурс эгалари 
дастурнинг мақсадли аудиторияси ҳисобланади. Лекин у мазкур 
ресурслардан фойдаланувчилар, веб-ишлаб чиқувчилар, хостинг ва интернет-
провайдерлар учун бир хилда фойдалидир. UZ-CERTified дастурида иштирок 
этиш учун рўйхатга олиш фақат ресурс эгаларини назарда тутади, дастурнинг 
бошқа фойдаланувчилари унинг афзалликларидан ҳеч қандай қўшимча 
ҳаракатларсиз фойдаланадилар. Марказ мутахассислари дастурнинг веб-сайт 
иштирокчисининг 
заиф 
жиҳатлари 
мавжудлигини 
текширадилар. 
Текширувдан муваффақиятли ўтган веб-сайтларга UZ-CERTified дастури 
иштирокчиси мавқеи ва иштирокчининг веб-сайтига жойлаштириладиган 
UZ-CERTified мувофиқлик белгиси берилади
53
. 
Вазирлар Маҳкамасининг 2005 йил 22 ноябрдаги 256-сонли 
“Ахборотлаштириш соҳасида меъёрий-ҳуқуқий базани такомиллаштириш 
тўғрисида”ги қарори билан “Давлат ахборот ресурсларини шакллантириш 
тартиби тўғрисида ҳамда давлат органларининг ахборот тизимларини яратиш 
тартиби тўғрисида Низом”
54
тасдиқланди. Давлатимиз раҳбари томонидан 
қабул қилинган ПҚ-117 сонли қарори
55
асосида интернет тармоғида 
Ўзбекистон ҳақидаги ахборот ресурсларини шакллантириш ва кўпайтириш 
бўйича маълум ишлар олиб борилди. 
Бунда яратилаётган Миллий қидирув тизимини яратиш ва янгилатиш 
бўйича, уни турли йўналишлардаги ахборот ресурслар билан тўлдириш 
бўйича ишлар олиб борилмоқда. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар 
Маҳкамасининг 2010 йил 22 июлдаги “Республикада қоғозни тежаш ва ундан 
оқилона фойдаланишга доир чора-тадбирлар тўғрисида”ги 155-сонли қарори 
53
http://uz.denemetr.com/tw_files2/urls_8/286/d-285370/7z-docs/1.pdf
54
www.lex.uz/pages/GetAct.aspx?lact_id=925847
55
Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори. Ахборот-коммуникация технологияларини янада 
ривожлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида //http://lex.uz/Pages/GetAct.aspx?lact_id=636491&twolang=true

---

63 
ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПҚ-1730 “Замонавий ахборот-
коммуникация технологияларини янада жорий этиш ва ривожлантириш чора-
тадбирлари тўғрисида”ги қарори
56
шулар жумласидандир. Шунингдек, 
давлат ва хўжалик органлари бошқарувини самарали амалга ошириш 
мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 12 март 
кунидан “Замонавий ахборот-коммуникацион технологияларни тадбиқ этиш 
ва ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПП-1730 қарори қабул 
қилиниб, унинг асосида 2012-2014 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон 
Республикасида ахборот-коммуникацион технологияларни тадбиқ этиш ва 
ривожлантириш Дастури ва 2012-2014 йилларда Миллий ахборот тизимига 
интеграцияланадиган давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, маҳаллий 
давлат органларининг ахборот тизими рўйхати тасдиқланди. Сўнгги 
йилларда юртимизда АКТ соҳасини ривожлантиришга оид қабул қилинган 
меъёрий ҳужжатлар салмоғи янада ошди. Жумладан, Ўзбекистон 
Республикаси Президентининг “Мобил алоқа миллий оператори фаолиятини 
ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-2126-сонли (2.02.2014), 
“Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларни 
ривожлантириш вазирлигининг фаолиятини ташкил этиш тўғрисида”ги ПҚ-
2293-сонли (4.02.2015), “Радиочастота спектрини бошқаришни ташкил 
қилиш ва фойдаланишни такомиллаштириш тўғрисида”ги 22 октябрь 2013 
йилдаги ПҚ-2053-сонли қарорига ўзгартиришлар киритиш тўғрисидаги ПҚ-
2403-сонли (08.09.2015), “Тадбиркорлик субъектларига “Ягона дарча” 
тамойили бўйича давлат хизматлари кўрсатиш тартибини такомиллаштириш 
чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-2412-сонли, “Ўзбекистон Республикаси 
Президентининг “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг ижро 
этувчи тизимига қисман ўзгартириш киритиш тўғрисида”ги 2016 йил 10 
сентябрдаги ПҚ-2584-сонли қарорига ўзгартириш киритиш тўғрисида”ги ПҚ-
2656-сонли (09.11.2016) қарорлари шулар жумласидандир.
(
Давлат ҳокимият органлари ва бошқарувда электрон ҳужжат айлануви 
қулай стратегияларини ишлаб чиқиш учун кенг шароитлар яратилган. 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2013 йил 27 июндаги ПҚ-1989 
“Ўзбекистон Республикаси Миллий ахборот коммуникация тизимини янада 
ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорини
57
бажариш 
юзасидан Вазирлар Махкамасининг 2013 йил 16 сентябрдаги қарори
58
асосида 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Алоқа, 
ахборотлаштириш 
ва 
56
Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори. Замонавий ахборот-коммуникация технологияларини янада жорий этиш ва 
ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида //http://www.lex.uz/pages/GetAct.aspx 
57
lex.uz/pages/getpage.aspx?lact_id=2237916э
58
lex.uz/pages/getpage.aspx?lact_id=2237916 

---

64 
телекоммуникация технологиялари давлат қўмитаси қошида “электрон 
ҳукумат” тизимини ривожлантириш маркази ташкил этилди.