Наргис Қосимова

Маълумотлар базаси.
Маълумотлар базаси ёки қидирув индекслари - 
маълумотлар сақлаш тизими бўлиб, унда индекслаш модули томонидан 
юклаб олинган ва ишлов берилган барча ҳужжатларнинг айлантирилган 
параметрлари махсус тарзда сақланади. 
Қидирув сервери
бутун тизимнинг муҳим элементидир. Чунки 
қидирув сифати ва тезлиги унинг фаолиятига асосланган алгоритмларга 
бевосита боғлиқ. Қидирув сервери қуйидагича ишлайди: 
Фойдаланувчидан олинган сўров морфологик таҳлилга дучор 
бўлади. Маълумотлар базасида мавжуд бўлган маълумотлар базаси 
яратилади. 
Қабул қилинган маълумотлар махсус кўрсаткич модулига кириш 
параметрлари сифатида узатилади. Барча ҳужжатлар учун маълумотларнинг 
қайта ишлаши мавжуд бўлиб, натижада ҳар бир ҳужжат учун фойдаланувчи 
томонидан киритилган сўровнинг аҳамиятлилигини ва қидирув тизимининг 
индексида сақланадиган ушбу ҳужжатнинг турли қисмларини тавсифловчи 
ўз рейтинги аниқланади. 
Фойдаланувчининг танловига қараб, ушбу рейтинг қўшимча 
шароитлар билан (масалан, “кенгайтирилган қидирув” деб номланади) 
тўлдирилиши мумкин. 
Кейинчалик топилган ҳар бир ҳужжат учун сарлавҳа, қисқача хулоса, 
энг мос келадиган сўров ва ҳужжатга уланиш ҳужжат жадвали билан 
тўлдирилади ва топилган сўзлар ажратиб кўрсатилади. 
Қабул қилинган қидирув натижалари фойдаланувчига SEР (қидируви 
натижа саҳифаси) шаклида – қидирув натижалари саҳифаси орқали 
узатилади. Кўриб турганингиздек, ушбу таркибий қисмлар бир-бирлари 
билан чамбарчас боғлиқ ва ўзаро ҳамкорликда иш олиб боради, натижада 
жуда катта миқдордаги ресурсларни талаб қилувчи аниқ, мураккаб қидирув 
тизимини ишга солиш механизми яратилади. 

---

43 
Дунёнинг энг яхши қидирув тизимлари
42
. Бугунги кунда дунёда 
ўнлаб қидирув тизимлари мавжуд бўлса-да, уларнинг барчаси ҳам 
фойдаланувчи эҳтиёжини тўлиқ қондира олмайди. Ҳозирда энг яхши 
қидирув тизимларига қуйидагилар киради: