Namunalar va ko‟rsatmalar mavzu: Asosiy makroiqtisodiy kо‘rsatkichlar va ularni hisoblash

Mavzu:
IS- LM modeli
 
Masalalarni yechilishi bо‘yicha namunalar:
1-masala
Ochiq iqtisodiyotda iste‟mol funksiyasi quyidagi kо„rinishga ega: C = 300 + 
0,65Yd, investitsiya funksiyasi I = 200 – 1500r, soliqlar T = 200, davlat xarajatlari G = 
200, pulga talab funksiyasi M = (0,5Y – 2000r) P, pul taklifi M = 550, narxlar darajasi P 
=1, sof eksport funksiyasi X
n
= 100 – 0,05Y – 500r. IS va LM egrilar tenglamasi, 
shuningdek, Y daromad va R foiz stavkasining muvozanat qiymatini aniqlang.
Yechish:
IS egri chizig„i tenglamasini topamiz
Y = S + I + G + X
n
.
Y = 300 + 0,65(Y – 200) + 200 – 1500r + 200 + 100 – 0,05Y – 500r.
0,4Y = 670 – 2000r.
Y = 1675 – 5000r
LM egri chizig„i tenglamasini topamiz
M/P = kY – hr.
550/1 = 0,5Y – 2000R.
0,5Y = 550 + 2000R.
Y = 1100 + 4000R – LM tenglamasi
Y 
daromad 
va R 
foiz 
stavkasining 
muvozanat 
qiymatini aniqlash 
uchun IS va LM egri chiziqlarining kesishish nuqtasini topish kerak.
1675 – 5000r = 1100 + 4000r.
575 = 9000r r = 0,064 yoki 6,4%.
Tenglama modellaridan biriga foiz stavkasining muvozanat qiymatini qо„ygan 
holda, daromadning muvozanat qiymatini topish mumkin:
Y = 1100 + 4000 x 0,064 = 1356.
 
2-masala
Ochiq iqtisodiyotda iste‟mol funksiyasi quyidagi kо„rinishga ega:
C = 100 + 0,8Y;
– investitsilar funksiyasiI = 200 – 400r;
– soliq stavkasi t = 0,2;
– davlat xarajatlari G = 200;
– pulga talab funksiyasi M = (0,8Y– 1600r)P;
– pul taklifi M = 800;
– narx darajasi P = 1;
– sof eksport funksiyasi X
n
= 100 – 0,04Y – 400r;
IS va LM egri chiziqlari tenglamalari, shuningdek, Y 
daromad 
va r foiz 
stavkasining muvozanat qiymatini aniqlang. Agar davlat xarajatlari 100 ga kо„tarilsa, IS 
egri chizig„i va daromad hamda foiz stavkasining muvozanat qiymati qanday о„zgaradi?
Yechish:
IS egrisi tenglamasini topamiz:
Y = C + I + G + X
n
.

---

26 
Y = 100 + 0,8(Y – 0,2Y) + 200 – 400r + 200 + 100 – 0,04Y – 400r
0,4Y = 600 – 800r
Y = 1500 – 2000R – IS tenglamasi.
LM egrisi tenglamasini topish:
M / P = kY – hr.
800 / 1 = 0,8Y – 1600r.
0,8Y = 800 + 1600r.
Y= 1000 + 2000r –LM tenglamasi.
Y daromad va r foiz stavkasining muvozanat qiymatini aniqlash uchun IS 
va LM egrilarining kesishuv nuqtasini topish kerak.
1500 – 2000r = 1000 + 2000r.
500 = 4000r r = 0,125 yoki 12,5%.
Tenglama modellaridan biriga foiz stavkasining muvozanat qiymatini qо„ygan 
holda, daromadning muvozanatli hajmini topish mumkin:
Y = 1000 + 2000 x 0,125 = 1250.
Davlat xarajatlari о„sishi IS egri chizig„ii о„ngga siljitadi va daromad hamda foiz 
stavkasining muvozanat qiymatini ortishiga olib keladi. Daromadning yangi qiymatini 
multiplikator yordamida aniqlash mumkin:
Y = G x m, bu yerda, m – davlat xarajatlari multiplikatori. m = 1 /( 1 – MPC)
m = 1 / 0,2 = 5.
Y = 100 x5 = 500, ya‟ni daromadning yangi muvozanat qiymati Y = 1750.
Ushbu qiymatni LM tenglamaga qо„ygan holda, muvozanatli foiz stavkasini 
aniqlash mumkin: Y = 1000 + 2000r
1750 = 1000 + 2000r r = 0,375 yoki 37,5%.