Намуна (Образец)

Kapital baho
– bu korxonada bir-birlik kapitaldan foydalanganlik uchun 
amalga oshirilgan harajatlar birligi tushuniladi. Kapital bahoning birligi bo‘lib 
koeffitsient yoki foizlar hisoblanadi.
38
Ma’lumki, bozor iqtisodiyoti sharoitida 
korxona har qanday moddiy yoki nomoddiy boyliklar tekinga berilmaydi. Har bir 
moddiy va nomoddiy boyliklarning o‘z qiymati borki, agarda korxona undan 
foydalansa uning egasi ma’lum bir miqdorda haq to‘laydi. SHunday ekan 
kapitalning ham bahosi mavjudki, korxona kapitaldan foydalanganligi uchun 
kapital egalariga belgilangan me’yorda va muddatlarda haq to‘lab turadi Demak, 
shu o‘rinda aytish lozimki, moliyaviy direktor yoki moliyaviy menejer
korxonaning kapital bahosini doimo aniqlab borishi lozim. Korxonaning kapital 
bahosi (KB) quyidagi formula asosida aniqlanadi:
39
%
100


KM
X
KB
kf
(11.3.1) 
bu yerda: X
kf
– kapitaldan foydalanilganlik uchun harajatlar miqdori; 
KM 
– 
kapital miqdori. 
Korxona faoliyatida turli manbalar hisobidan kapital shakllanishi mukmkin. 
Bu esa, o‘z navbatida, har bir manba hisobidan shakllangan kapitalning bahosi 
turlicha bo‘lishini keltirib chiqaradi. Bu har bir manba hisobidan shakllanadigan 
kapitalning bahosini aniqlashni taqozo etadi. Shunday ekan korxonalarda har bir 
kapitalning bahosi xususida to‘xtalib o‘tamiz. 
Ma’lumki, korxona kapitali xususiy kapital va qarz kapitaliga ajratiladi. 
Xususiy kapitalining o‘zi ham kapital bahosini hisoblash nuqtai nazardan oddiy 
aksiya va imtiyozli aksiya hisobiga shakllanadigan xususiy kapitalga ajratiladi. 
Qarz kapitali ham kapital bahosi nuqtai nazardan bank kreditlari, obligatsiyalar, 
kreditorlik qarzlari kabi kapitallarga ajratiladi. Har bir kapitalning o‘z bahosi 
bo‘lib, korxonalarda ushbu kapitallar bahosidan kelib chiqqan holda kapitalning 
o‘rtacha solishtirma qiymati - WASS (Weighted average cost of capital)ni aniqlash 
38
Тошмуродова Б., Қурбонов Ж. Корхоналарда капиталдан самарали фойдаланиш масалалари. //манба: “Корпоратив молияни 
бошқаришнинг замонавий усуллари: қўлланилиши ва ривожлантириш масалалари. Республика илмий-амалий конференцияси 
материаллари тўплами. –Т.: “IQTISOD–MOLIYA”, 2016. 243-б.
39
Ushbu manba. 243-б. 

---

178 
talab etiladi. Kapitalning o‘rtacha solishtirma qiymati (WASS)ni aniqlash uchun 
korxonadagi har bir kapitalning bahosini aniqlash lozim bo‘ladi.