Намуна (Образец)

Kt

1
) bo‘lsagina hisoblanayotgan risk 
mezoniga mos keladi. 
Korxona qancha katta kapitalga egalik qilsa, ishlab chiqarish samaradorligi, 
rentabellik darajasi va joriy aktivlar likvidligi yuqori bo‘lsa, uning riskka ta’siri 
shuncha kam bo‘ladi. 
Riskni baholash har bir shaxsning aql-idrokiga bog‘liq. Konservativ 
toifadagi shaxslar, odatda, yangiliklarga ko‘p intilmasdan, mumkin bo‘lgan har 
qanday riskdan qochishga harakat qiladilar. Boshqa toifadagi shaxslar esa, agar 
risk me’yor darajasida bo‘lib, uni baholash va oldini olish yoki oqibatlarini 
pasaytirish mumkin bo‘lsa, tavakkal qilish yo‘lini tanlaydilar. Ko‘pchilik 
mutaxassislar fikriga ko‘ra, riskka bormasdan biznesda muvaffaqiyatga erishib 
bo‘lmaydi. 
Riskni boshqarishning asosiy prinsiplari sharoitida hamda u bilan bog‘liq 
moliyaviy, ma’naviy boshqa yo‘qotishlarda ma’lum bir mexanizm yordamida talab 
paydo boʻladi, uning natijasida kompaniya erishishi mumkin bo‘lgan maksadi 
nuktai nazaridan eng qulay imkoniyatdagi usulda xjalik qarorlarini qabul qilish va 
amalga oshirish uchun risk xavf-xatarini hisobga oladi. Bu mexanizm riskni 

---

167 
boshqarish deyiladi. Riskni boshqarish bu kandaydir darajada tavakkal vaziyatlar 
sodir boʻlishi imkoniyatini bashorat qiluvchi hamda ularning salbiy oqibatlarini 
bartaraf etish imkonini beruvchi tadbirlar, usullar va uslublar jamlamasi deb tarif 
beriladi. Riskni boshqarish bir tizim sifatida 2 kichik tizimdan tashkil topadi. Unga
boshqariluvchi kuyitizim (boshqaruv obyekti) va boshqaruvchi kuyitizim 
(boshqaruv subyekti) kiradi. 
Riskni boshqarish iqtisodiy faoliyatda maxsus soha bo‘lib, u xo‘jalik 
faoliyatining iqtisodiy tahlili, psixologiya, sug‘urta ishlari, kengash qarorlarini 
optimallashtirish sohasida chuqur bilim talab qiladi. 
Bu sohada korxona egasi (lari)ning asosiy vazifasi - loyiha qanchalik 
daromadli bo‘lsa, uni amalga oshirishda risk darajasi shunchalik yuqori bo‘lishidan 
kelib chiqib, mazkur loyiha uchun daromad va riskning birikuvini optimal darajada 
ta’minlovchi xarakat variantini topishdan iborat bo‘ladi. Bu erda shuni qayd etish 
lozimki, ijtimoiy jarayonning ajralmas bulagi bo‘lgan riskning mavjudligi, 
shuningdek, bu sohada qo‘llanilayotgan boshqaruvga ta’sir vositalari shunga olib 
kelmoqdaki, riskni boshqarish qator hollarda maxsus mustaqil kasbiy faoliyat 
sifatida namoyon bo‘lmoqda. 
Bu turdagi faoliyatni ixtisoslashgan institutlar mutaxassislari, sug‘urta 
kompaniyalari, shuningdek, moliyaviy, risk bo‘yicha menjerlar sug‘urta 
mutaxassislari amalga oshiriladi. Risk bo‘yicha mutaxassislarning bosh vazifasiga: 
kuchaygan risk sohalarini aniqlash; risk darajalarini baholash; tashkilot (firma) 
uchun mos keluvchi risk darajasini taxlil qilish; zarur vaziyatlarda risk darajasini 
pasaytirish yoki undan himoyalanish tadbirlarini ishlab chiqish; riskli xodisa sodir 
bo‘lganida undan ko‘rilgan zararni maksimal darajada qoplash bo‘yicha tadbirlar 
ishlab chiqish kabilar kiradi.