Namanganmuhandislik-teхnologiya instituti

Nazorat savollari:

1. Quyidagi oksidlarning tipini aniqlang Na₂O, BeO, SnO₂, CO, Feo, SO₃, P₂O₅, Bi₂O₃, Cr₂O₃.va ularning: asosli, kislotali, amfoter xossalarini namoyon qiladigan reaktsiya tenglamalarini yozing.

2. Quyidagi gidroksidlardan qaysilarini bevosita suv ta’sir ettirib va qaysilarini fakat bilvosita hosil qilish mumkin: LiOH, Zn(OH)₂, Fe(OH)₃, Ca(OH)₂, Cu(OH)_2.

3. Quyidagi reaktsiyalarning tenglamasini tuzing:

1. N₂O₃+Ba(OH)­₂ = . . . . 5. Ba(OH)­₂+AI(OH)­₃ = . . . .
2. TeO₃+Ca(OH)­₂ = . . . . 6 Cr(OH)­₃ +HCI=
3. NO₂+Sr(OH)­₂ = . . . . 7 AI₂O₃+NaOH=
4. N₂O₅+NaOH= . . . . 8. Cr₂O₃+HCI= . . . .
LABORATORIYA ISH № 3
Metallning mol’ massa ekvivalentini aniqlash. Metallarning mol massa ekvivalentini aniqlash. Metallarning kislotalar bilan reaksiyasi natijasida hosil bo’lgan gazni normal sharoitdagi hajmini hisoblab, tajriba natijalariga asoslangan holda metalning ekvivalent massasini aniqlash.


Ishning maqsadi: Kimyoviy ekvivalent, hajmiy ekvivalent tushunchalarni va ekvivalent qonuni bilan bog’liq bo’lgan hisoblashlarni o’zlashtirish
Reaktivlar: H₂O-distillangan suv, HCI-xlorid kislota (rangsiz eritma), , Zn rux bo’lakchasi (yaltiroq metall).
Asbob uskunalar: Osval’d probirkasi, ikkita barobarlovchi byuretka, rezina shlang, rezinali qopqoq, shtativ, bosim o’lchovchi barometr, haroratni o’lchovchi termometr.
.
Tajriba ma’lum miqdorda olingan metallning suyultirilgan xlorid kislotadan siqib chiqaradigan vodorod hajmini o’lchashga asoslangan:
Me+ 2HCl _ H2  + MeClx .
Bu tajriba rasmda ko’rsatilgan germetik asbobda bajariladi.

8- Rasm. Metall ekvivalentini molyar massasini aniqlash uskunasi:

1-Probirka; 2- byuretka; 3- barobarlovchi byuretka.

Probirkaga suyultirilgan 10 ml xlorid kislotadan quying. Ichki tomoniga tarozida oldindan tortilgan va kichkina fil’tr qog’oziga o’ralgan 0,05 g metallni ehtiyotlik bilan, kislotaga tegizmasdan soling.

Barobarlovchi byuretkani pastka yoki yuqoriga xarakatlantirib turgan xolda suvning sathini nolga yaqin chiziqqa keltiring va probirkani probka bilan berkitib, asbobning germetikligini tekshiring. Buning uchun barobarlovchi byuretkadagi suvning satxini byuretkadagi suv satxidan pastroqka tushiring va uni shu xolatda shtativga maxkamlab o’rnating. Agar 1-2 minut davomida byuretkada suvning sathi sezilarli darajada o’zgarmasa, asbobni germetik deb xisoblash mumkin.
Asbobning germetikligini tekshirilgandan keyin, byuretkalardagi suv satxini bir holatga keltiring va darajalarga bo’lingan byuretkadagi suvning dastlabki sathini (V_bosh.) belgilab yozib qo’ying.
Probirkani qiyalatib undagi metallni kislotaga tushiring. SHu zahoti metall kislota bilan reaktsiyaga kirishib, vodorod ajrala boshlaydi. Ajralib chiqqan vodorod byuretkadagi suvni barobarlovchi byuretkaga tomon siqib chiqara boshlaydi.
Reaktsiya tomom bo’lishi bilan byuretkadagi gazning chiqib ketmasligi yoki unga xavo kirmasligi uchun ikkala idishdagi suvning sathini tenglashtiring. So’ngra byuretkadagi so’nggi suv sathini (V_oxir.) aniqlab yozib oling.
Tajriba natijalarini 1-jadvalga yozing.