|
Namangan viloyati Bajardi:Bozorov Mirzobek, Zoirov Asilbek Tarix Shahar oʻz nomini mahalliy tuz konlaridan olgan ( forscha nmẗکạn (namak kan ) — “tuz koni”).Bobur o‘zining Boburnoma ” asarida Namangan qishlogʻini tilga olgan .Rus etnografi Vladimir Petrovich Nalivkin oʻzining “Qoʻqon xonligining qisqacha tarixi” ( rus . Kratkaya istoriya Kokandskogo xanstva ) ( Qozon , 1886 y.) kitobida Namangan 1643 yilga oid huquqiy hujjatlarda qayd etilganligini yozgan Geografiyasi - Namangan viloyati respublikaning sharqida, Fargʻona vodiysining shimoli-gʻarbiy qismida, Tyanshan togʻ tizmasi tarmoklari – Qurama va Chatqol togʻlarining yon bagʻrida joylashgan. Shimoliy va shimoli-sharkdan Qirgʻiziston Respublikasining Jalolobod viloyati, jan.-sharqsan Andijon, janubidan Fargʻona, shimoliy va shimoli-gʻarbdan Toshkent viloyati va Tojikistonning Sugʻd viloyati bilan chegaradosh. Maydoni 7,44 ming km². Aholisi 2945000 kishi (2022). Namangan viloyatida 11 qishloq tumani (Kosonsoy, Mingbuloq, Namangan, Norin, Pop, Toʻraqoʻrgʻon, Uychi, Uchqoʻrgʻon, Chortoq, Chust, Yangiqoʻrgʻon), 8 shahar (Namangan, Kosonsoy, Pop, Toʻraqoʻrgʻon, Uchqoʻrgʻon, Chortoq, Chust, Haqqulobod), 11 shaharcha (Jomashoʻy, Toshbuloq, Navbahor, Oltinkon, Uygʻursoy, Chorkesar, Xalqobod, Uychi, Oʻnhayat, Yangiqoʻrgʻon, Oqtosh), 99 qishloq fuqarolari yigʻini bor. Markazi – Namangan shahri.
Namangan aholisi - Aholining asosiy qismini oʻzbeklar (87,8%) tashkil etadi, shuningdek, tojik (9,0%), kirgiz (1,0%), rus (0,8%), tatar, ukrain, ozarbayjon, yahudiy, belarus, arman, qozoq va boshqa millat vakillari ham (jami 89 millat) yashaydi. Aholi zichligi oʻrtacha 1 km² ga 266 kishi. Qishloq aholisi 1036.2 ming kishi, shaharliklar 1908.8 ming kishi (2021).
Transport - Transport yoʻlilarning uzunligi 138 km. Avtomobil yoʻllari uzunligi 1,7 ming km (shu jumladan, qattiqqoplamalisi 1,6 ming km). Trolleybus liniyasi uzunligi 80 km. Namangan bilan Toʻraqoʻrgʻon shaharlari oraligʻida ham trolleybus qatnovi yoʻlga qoʻyilgan. Andijon–Koʻqon, Namangan–Uchqoʻrgʻon oʻrtasida poyezdlar qatnaydi. Namangan–Toshkent, Namangan–Margʻilon–Fargʻona, Namangan– Andijon, Namangan–Qoʻqon–Samarqand yoʻnalishida avtobuslar qatnovi yoʻlga qoʻyilgan. Fargʻona vodiysini respublika poytaxti bilan bogʻlovchi Toshkent–Oʻsh avtomobil yoʻlining Kamchiq dovonida uzunligi 358 va 891 m dan iborat boʻlgan ikkita tonnel qurilib foydalanishga topshirildi.
Iqtisodiyot Namangan 17-asrdan boshlab Fargʻona vodiysining muhim hunarmandchilik va savdo markazi boʻlgan . 1867-yilda ruslar tomonidan qoʻshib olingandan soʻng , mamlakatning boshqa koʻplab joylarida boʻlgani kabi paxta yetishtirish va oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash asosiy iqtisodiy faoliyatga aylandi. [23] Sovet davrida shaharda koʻplab zavodlar qurilgan . Ikkinchi jahon urushi yillarida Namanganda sanoat ishlab chiqarishi 1926-1927 yillardagiga nisbatan 5 barobar oshdi. [6] Urushdan keyin ham yengil , ham ogʻir sanoat sezilarli darajada oʻsdi. Hozirda Namangan asosan yengil sanoat, ayniqsa oziq-ovqat sanoati markazi hisoblanadi. Shaharda 36 qo‘shma korxona, 400 dan ortiq kichik va o‘rta korxonalar faoliyat ko‘rsatmoqda. Ta’lim Namangan shahrida uchta oliy taʼlim muassasasi — Namangan davlat universiteti , Namangan muhandislik-pedagogika instituti va Namangan muhandislik-texnologiya instituti mavjud. Namangan davlat universiteti eng katta, eng qadimiy va eng yuqori o‘rinni egallagan uchta universitetdir. Shuningdek, shaharda o‘nta kollej, ikkita kasb-hunar maktabi, to‘rtta akademik litsey (eng yaxshisi Namangan davlat universiteti qoshidagi Lola akademik litseyi) va 51 umumta’lim maktabi joylashgan. Din 1991-yilda O‘zbekiston mustaqillikka erishganidan beri Namangan islom uyg‘onishi bilan shuhrat qozondi, ko‘plab masjidlar va maktablar Yaqin Sharq mamlakatlari tashkilotlari, jumladan Saudiya Arabistonidan kelgan vahhobiylik ekstremistik oqimi tomonidan moliyalashtirildi . Afg'oniston Toliboni va Al Qoida . [12] [13] Bu Oʻzbekistonning dunyoviy hukumatiga qarshi siyosiy muxolifatga ham aylandi. Ba'zi ayollar katta oq pardalar yoki hatto qora paranja uchun an'anaviy rangli sharflarni tashladilar .
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTINING
FARMONI
“NAMANGAN” ERKIN IQTISODIY ZONASINI TASHKIL ETISH TO‘G‘RISIDA
Namangan viloyatining ishlab chiqarish va resurs salohiyatini kompleks rivojlantirish, mineral-xomashyo va qishloq xo‘jaligi resurslarini chuqur qayta ishlash bo‘yicha yuqori texnologik va eksportbop mahsulot ishlab chiqarishlarni tashkil etishga to‘g‘ridan to‘g‘ri investitsiyalarni jalb qilish uchun kulay shart-sharoitlar yaratish xamda shu asosda viloyatning, birinchi navbatda, Markaziy Osiyo mamlakatlarining chegaradosh hududlari bilan eksport salohiyatini oshirish, yangi ish o‘rinlari tashkil etish xamda hudud aholisi farovonligini oshirish maqsadida qabul qilingan.
20. 08.2018 PF-5517
Dinga etibor “Yusufxon o‘g‘li Qosimxon” masjidi Namangan shahridagi “Afsonalar vodiysi” bog‘i hududida joylashgan bo‘lib, maydoni 20 ming kvadrat metrni tashkil etadi. Bu yerdagi xonaqohda 4,5 ming nafar namozxon ibodatni ado etishi mumkin. Ular uchun barcha qulayliklar yaratilgan. Jumladan, 700 o‘rinli avtoturargoh, tahoratxona barpo etildi, zamonaviy isitish va sovitish tizimlari o‘rnatildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
