Namangan muxandislik-texnologiya

LABORATORIYA ISHI № 3

YOG‟ KISLOTALAR METIL EFIRLARINI TAYYORLASH

Ishning maqsadi: Uchglisteridlar yog‟ kislotalar tarkibini aniqlashda gaz- suyuqlik xromatografiyasi uchun yog‟-kislotalarning metil efirlari tayyorlanadi.

Moylarning va ular tarkibiga kiruvchi sovunlanuvchi lipidlarning (uchglisteridlar, fosfolipidlar, glikolipidlar va boshqalar) yog‟ kislotalari tarkibi ularning asosiy fizik xossalarini belgilaydi. Xususan, yog‟ kislotalarning to‟yinmaganlik darajasi ayni lipidni erish vaqotish haroratiga bevosita ta‟sir etadi.

Glisteridlarni yog‟ kislota tarkibini aniqlash uchun glisteridlar gidrolizlanib, glisterin va yog‟ kislotalar aralashmasiga ajratiladi. Bu ishni bir nechta usullarda

amalga oshirish mumkin: glisteridlarni etanolda qizdirib sovunlash; glisteridlarni glisterinda qizdirib sovunlash; glisteridlarni sovuq sovunlash:

Yog‟ kislotalar aralashmasidan hosil bo‟lgan sovun molekulalari HCl yoki H₂SO₄ ta‟sirida parchalangadagina yog‟ kislotalar aralashmasi hrsil bo‟ladi:

Shu tariqa hosil qilingan yo0 kislotalar aralashmasi tarkibini aniqlash uchun ularning metil efirlari hosil qilinib, gaz-suyuqlik xromatografiyaga beriladi. Yog‟ kislotalar metil efirini tayyorlanishining sababi, ularning qaynash harorati yog‟ kislotalarining qaynash haroratidan ancha past. Yog‟ kislotalar metil efirlarini tayyorlashda asosan ikkita usul qo‟llaniladi.

1. 
   Xlorid kislota ishtirokida metanol bilan metillash.
   
2. 
   Diazometan bilan metillash.