Namangan muhandislik-qurulish instituti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NAMANGAN MUHANDISLIK-QURULISH INSTITUTI
“INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI “ KAFEDRASI
“INTELEKTUAL BOSHQARISH NAZARIYASI” FANIDAN

AMALIY ISHI -
BAJARDI: 14-IAT-18 GURUH TALABASI
Ibroximov.Ro’zimat
QABUL QILDI: M.G’ofurjanov

Namangan-2021
MAVZU: Semantik tahlil vazifalari .

REJA:

1. 
   Semantik maydon va taggerlar
   
2. 
   Semantik tarmoq.va uni tashkil etish
   
3. 
   Semantik tarmoq tahlili
   

Semantik joylar uchun qiziqarli foydalanish shingil antropologik tadqiqotlar. Turli xil narsalarni tasvirlash uchun ishlatiladigan so'zlar turlarini o'rganish orqali tadqiqotchilar subkulturalarning qadriyatlarini yaxshi tushunishlari mumkin.

Semantik Taggerlar Semantik tagger - so'zning qanday ishlatilishiga asoslangan holda ba'zi so'zlarni "shunga o'xshash guruhlarga" kiritish usulidir.

Masalan, bank so'zi moliyaviy institutni anglatishi yoki daryo bankiga murojaat qilishi mumkin. Jazoning mazmuni qaysi semantik yorlig'i ishlatilishini o'zgartiradi.

Kontseptual domenlar va semantik maydonlar

"Lingvistik narsalar to'plamini tahlil qilganda, [tilshunos Anna] Vierzbicka semantik ma'lumotlarni o'rganish bilan kifoyalanmaydi ... Bundan tashqari, tilshunoslar tomonidan ko'rsatiladigan sintaktik naqshlarga ham e'tibor beradi va bundan tashqari, semantik ma'lumotni yanada keng qamrovli skript yoki ramkalarda buyurtma qiladi bu o'z navbatida xatti-qoidalar bilan bog'liq bo'lgan umumiy madaniy buyruqlarga bog'liq bo'lishi mumkin, shuning uchun u kontseptual domenlarning yaqin ekvivalentini topish uchun sifatli tahlil uslubining aniq va tizimli versiyasini taqdim etadi.

"Ushbu turdagi tahlilni Kittay (1987, 1992) kabi olimlar tomonidan semantik tahlil qilish bilan taqqoslash mumkin, ularda leksik sohalar va kontent domenlari o'rtasidagi farqni taklif qilamiz." Kittay yozganidek: "Kontent domen aniqlanishi mumkin, ammo leksik (1987: 225) Boshqa so'zlar bilan aytganda, leksik joylar kontent maydoniga (yoki kontseptsial sohalarga) kirishning boshlang'ich nuqtasini taqdim etishi mumkin, ammo ularning tahlillari kontseptual domenlarning to'liq ko'rinishini ta'minlamaydi va bu narsa talab qilinmaydi Kittay (1992) tomonidan ta'kidlanganidek, "Bir kontent maydoni aniqlanishi mumkin va [hozirgi davrda GS] bilan ifodalanmagan bo'lishi mumkin", bu yangi metafora orqali aniqlanishi mumkin 

Semantik tarmoq. Mutaxassislarning fikricha semantik to'rlar boshqa usullardan ancha avval yaratilganligiga qaramay bilimlarni tasvirlashda ko'p qo'llaniladigan usuldir. Semantik to'rlar obyektlar to'plami va ular orasidagi munosabatlarni aks ettiradi.
Ko'riladigan obyektlar uchun barcha mavjud munosabatlarni yozib chiqish semantik to'rni beradi. Obyektlar to'rning tugunlari bo'lib xizmat qiladi, munosabatlar yoylar yordamida ifodalanadi. Semantik to'rni tuzishda to'rning elementlari aloqalari soniga, uning xossalari va murakkabligiga cheklovlar qo'yilmaydi. Shuning uchun ko'rsatkich sifatida keltiriladigan funksiyalarni ma'lum darajada tartiblash maqsadga muvofiqdir.
Semantik to'rlar — ET da bilimni ko'rsatish formalizmidir. Unda uzoq muddatli xotiraning strukturali modeli sifatida so'z ma'nosini tushunish modeli ko'rsatiladi. Bu modelda uzoq muddatli xotira strukturalarini yozish uchun so'zlar orasidagi semantik munosabatlarni ko'rsatish uch maqsadida turli xil struktura ishlatilgan. Bu model tabiiy bilim va inson tilidan foydalanishni farqlaydi. Shuning uchun asosiy g'oya obyektga tegishli bo'lgan sinf qiymatini, uning aks etishini yozish va obyekt holatlarini ko'rsatuvchi so'zlar aloqasini o'rnatishdir. Namuna sifatida «choynak» konseptual namoyishi uchun oddiy semantik to'rni ko'rish mumkin. Bu to'rda qiymatlar yozilgan sinf, holat va misol deb ataluvchi munosabat operatorlari aniqlanadi.

Ekspert tizimlar — bu sun'iy intellektning yorqin va tez rivojlanadigan sohalaridan biridir.

ETlar maslahat beradi, tahlil qiladi, sinflarga ajratadi va diagnoz qo'yadi. Ular odatda mutaxassis tomonidan ekspertiza o'tkazilib, yechiladigan masalalarga yo'naltirilgandir. Protsedura tahlil ishlatadigan mashina dasturlaridan farq qilib, ETlar deduktiv fikrlash asosida kichik predmet sohada masalani hal etadi, bu tizimlar ko'pgina hollarda yaxshi tuzilmagan va aniqlanmagan masalalarning yechimini topa olish bilan farqlanadi. Ular evristik qoidalar yordamida masalani aniq bo'lmagan qismlarini mantiqan to'ldirishadi, bu esa kerakli bilimlar yoki vaqt yetishmasligi bois butunlay tahlil qilib bo'lmaydigan tizimlarga juda ham to'g'ri keladi.
ETlarning afzal shundaki, ular bilimlarni to'play olish, uzoq vaqt saqlash, eskilarini yangilay olish kabi xususiyatlarga ega. Bu xususiyatlar ma'lum bir korxonada ma'lum vaqtgacha mutaxas-sislarsiz, nisbatan mustaqil ishlash imkoniyatini yaratadi. Bilim­larni to'plash, eng yaxshi va tekshirilgan yechimlarni qoilab, korxonada ishlayotgan mutaxassislarning malakasini oshirish imkonini beradi.
Sun'iy intellektning mashina sanoati va iqtisodda qo'llanishi ETlarga asoslangan. Ular yordamida mahsulot sifatini oshirish va vaqtni tejash, shuningdek ish unumi va mutaxassis malakasini oshirish yaxshi natijalar bermoqda.
Mahsulot tizimlari uchta asosiy komponentlardan iborat:

• 
  Bilim bazalari yoki qoidalar to'plami;
  
• 
  Ishchi xotira;
  
• 
  Chiqarish mexanizmi.
  

Bu tizimda biror masala yechilganda: bilimlar bazasida kerakli qoidalar to'planadi, muayyam masalaga taalluqli to'plangan bilimlar, qoidalar asosiy ishchi xotirasida ishlanadi va yangi qonun-qoidalar natija sifatida chiqarish mexanizmi orqali olinadi.
Odatda, logika masalalarini yechishda ikkita usul qo'llaniladi:
birinchi usulda ishchi xotiralardagi boshlang'ich informatsiyani olish, boshqa yordamchi narsalardan foydalanib, qoidalarni qo'llash ishlari bajariladi. Bu usul to'g'ri zanjirli fikrlash deyiladi.
Bilimlarga asoslangan tizimlar qo'llanilish sohasini bir nechta asosiy sinflarga guruhlash mumkin:
Bular tibbiyot diagnostikasi, nazorat qilish va boshqarish, mexanika va elektr qurilmalar diagnostikasi, o'qitish va hokazo.