Namangan muhandislik-qurilish

Foto va video qayd etish -yo’l harakati qoidalari buzilishini maxsus
avtomatlashtirilgan foto va video texnik vositalari yordamida qayd etish.
II.
Haydovchilarning umumiy majburiyatlari
7. Mexanik transport vositasining haydovchisi quyidagilarni yonida olib yurishi
va IIO xodimlari talab qilganda tekshirish uchun taqdim etishi shart:
haydovchilik guvohnomasi va uning talonini yoki transport vositasini
vaqtinchalik boshqarish xuquqini beruvchi talonni, haydovchilik guvohnomasi
belgilangan tartibda olib quyilgan bo’lsa, uning talonini, haydovchilik guvohnomasi

---

23
va uning taloni olib qo’yilgan xollarda vaqtinchalik ruxsatnomani;
vaqtinchalik boshqarish xuquqini beruvchi talon yoki vaqtinchalik ruxsatnoma
bilan transport vositasini boshqarishda haydovchining shaxsini tasdiqlovchi xujjatni;
transport vositasi yoki tirkamani qayd qilish guvohnomasini, transport
vositasining egasi bo’lmagan xollarda esa umumiy egalik xuquqini yoki tasarruf etish
xuquqini beruvchi, egalik qilishga va foydalanishga berilganligini tasdiqlovchi
xujjatni;
transport vositasi egasining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish
bo’yicha sug’urta polisini;
Qonunchilikda ko’zda tutilgan xollarda yo’l varaqasi va tashilayotgan yukning
xujjatlarini.
8. Tegishli toifadagi transport vositasini boshqarish xuquqini beruvchi
haydovchilik guvohnomasiga, uning taloniga, vaqtinchalik ruxsatnomaga ega bo’lgan
shaxs, o’ziga tegishli bo’lmagan transport vositasini, uning egasi yonida bo’lganida
yoxud tasarruf etish xuquqini beruvchi yoki egalik qilishga, foydalanishga
berilganligini tasdiqlovchi xujjatlari bo’lgan shaxs ishtirokidagina (ularning roziligi
bilan) boshqarishi mumkin, agar transport vositalari egalarining fuqarolik
javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha shartnoma ushbu transport
vositasidan cheklanmagan shaxslarning foydalanilishini hisobga olgan xolda tuzilgan
yoki transport vositasini boshqarayotgan shaxs sug’urta polisida ko’rsatilgan bo’lsa.
9. Konstruktsiyasida xavfsizlik kamarlari nazarda tutilgan transport vositasi
harakatlanib borayotganda haydovchi xavfsizlik kamarini takib olishi shart.
Quyidagi shaxslarga xavfsizlik kamarini taqmaslikka ruxsat beri ladi:
avtomobilning orqa o’rindig’idagi 12 yoshgacha bo’lgan bolalar (ushbu
Qoidalarning 159-bandiga muvofiq);
transport vositasini o’quvchi boshqarayotgan vaqtda avtomototransport vositasini
yoki shahar elektr transportini boshqarishni o’rgatuvchi amaliy mashg’ulotlar
instruktori;
homilador ayollar, salomatligi xavfsizlik kamari taqish imkonini bermaydigan
bemor yo’lovchilar;

---

orqaga harakatni amalga oshirayotgan haydovchilar;
aholi punktlarida harakatlanishda -yo’nalishsiz taksi haydovchilari, taksining orqa
o’rindiridagi yo’lovchilar;
aholi punktlarida tashqi qismiga maxsus rangli grafik chizmalar chizilgan
transport vositalari haydovchilari va yo’lovchilari.
Mototsikl va mopedda harakatlanayotgan haydovchi va yo’lovchilar maxsus
motoshlem kiyishlari va uni qadab olishlari shart.
10.Xalqaro yo’l harakatida ishtirok etayotgan mexanik transport vositasi
haydovchisining yonida yo’l harakati haqidagi Konvensiya talablariga mos keladigan
haydovchilik guvohnomasi va transport vositasining (tirkama bo’lsa unga ham)
ro’yxatdan o’tganligi haqidagi xujjat, transport vositasida (tirkama bo’lsa unda ham)
ro’yxatdan o’tkazish davlat rakam belgisi va u ro’yxatdan o’tgan davlatning taniqlik
belgisi bo’lishi shart.
11.Transport vositasining haydovchisi quyidagilarga majburdir:
a) Yo’lga chiqishdan oldin transport vositasining texnik sozligini, tozaligini va
to’liq jixozlanganligini tekshirishi;
b) harakatlanish vaqtida transport vositasining texnik sozligini ta’minlashi;
v) harakatlanishni boshlashdan oldin yo’lovchilar transport vositasida joylarini
egallaganligiga, transport vositasining eshiklari yopilganligiga, yo’lovchilar tashish
uchun maxsus jixozlangan yuk avtomobillarida yo’lovchilar tashiyotganda,
Qoidalarning 24-bandi talablari bajarilganligiga ishonch xosil qilishi;
g) harakatlanish jarayonida piyodalar, ayniqsa, bolalar, nogironlar, qariyalarga va
velosipedchilarga nisbatan ehtiyotkorlik choralarini ko’rishi;
d) Yo’lovchilarni quyidagilar haqida ogohlantirishi:
harakatlanayotgan vaqtda avtomobil salonidan tana qismlarini (qo’ldan tashqari)
chiqarish taqiqlanganligi;
transport vositasi harakatlanishni boshlashidan oldin xavfsizlik kamarini taqish
(Ushbu Qoidalarning 9-bandida nazarda tutilgan xollar dan tashqari), mototsikl va
mopedda harakatlanayotganda esa maxsus motoshlem kiyishlari va uni qadab
olishlari zarurligi;

---

25
e) sutkaning qorong’i vaqtida va yetarlicha ko’rinmaydigan sharoitda majburiy
to’xtagan transport vositasining haydovchisi ta’mirlash maqsadida yo’lning qatnov
qismiga chiqishdan oldin nur qaytargichli maxsus jilet kiyib olishi (engil va yuk
avtomobili, avtobus va g’ildirakli traktorlar haydovchilari);
j) IIO xodimlarining talabiga ko’ra mastlik holatini aniqlovchi maxsus
tekshiruvdan o’tishi;
z) quyidagi xollarda transport vositasini foydalanish uchun taqdim etishi:
IIO xodimlariga Qonunda belgilangan xollarda kechiktirib bo’lmaydigan xizmat
vazifalarini bajarish uchun, shuningdek yo’l transport  hodisasi tufayli shikastlangan
yoki nosoz transport vositalarini olib ketish (shatakka olish) uchun (faqat yuk
avtomobilidan);
Yo’lakay yo’nalishda tibbiy yordam ko’rsatishga ketayotgan tibbiyot xodimlariga
hamda zudlik bilan tibbiy yordamga muxtoj bo’lgan fuqarolarni davolash
profilaktika muassasasiga olib borish uchun.
Transport vositasini foydalanish uchun taqdim etish talabi fuqarolarga tegishli
(tibbiy yordam   holatidan tashqari) transport vositalariga taalluqli emas.
Transport vositasidan foydalangan shaxs haydovchi talab qilganda yo’l
varaqasiga yurilgan vaqtni, bosib o’tilgan masofani, o’z ismi-sharifi, mansabi, ish
joyi nomini, yo’l varaqasi bo’lmagan takdirda tegishli namunadagi ma’lumotnomani
yozib berishi kerak.
Transport vositalarini tekshirish yoki undan foydalanish xuquqiga ega bo’lgan
shaxs haydovchining talabiga muvofiq o’z xizmat guvohnomasini ko’rsatishi shart.
12.Haydovchiga quyidagilar taqiqlanadi:
transport vositasini mastlik holatida (alkogol, giyohvand moddalar iste’mol
qilgan va x. k.), sezgirlik va e’tiborni susaytiradigan dori-darmonlar ta’sirida, yo’l
harakati xavfsizligiga taxdid soladigan darajadagi charchoqlik va betoblik holatida
boshqarish;
har qanday mastlik holatida, sezgirlik va e’tiborni susaytiradigan dori-darmonlar
ta’sirida, yo’l harakati xavfsizligiga tahdid soladigan darajada charchoqlik va
betoblik holatida bo’lgan, shuningdek tegishli toifadagi transport vositasini

---

boshqarish xuquqini beruvchi haydovchilik guvohnomasi bo’lmagan, yo’l varaqasida
yoki transport vositalari egalarining fuqarolik  javobgarligini majburiy sug’urta qilish
bo’yicha sug’urta polisida ism-sharifi ko’rsatilmagan (transport vositalari egalarining
fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha shartnoma ushbu transport
vositasidan cheklanmagan shaxslarning foydalanilishini hisobga olgan xolda tuzilgan
hollardan tashqari) shaxslarga transport vositasini boshqarish uchun topshirish;
tormoz tizimi, rul boshqaruvi ishlamayotgan, ulagich moslamasi (avtopoezd
tarkibida) nosoz  bo’lgan, qorong’i vaqtda yoki yetarlicha ko’rinmaydigan sharoitda -
old chiroqlar va orqa gabarit chiroqlari bo’lmagan yoki yonmayotgan, yomg’ir, qor
yog’ayotgan vaqtda haydovchi tomonidagi oyna tozalagich ishlamayotgan transport
vositalarini boshqarish;
tegishli ruxsatsiz transport vositalariga maxsus texnik jixoz (ratsiya, sirena va shu
kabilar)lar o’rnatish;
transport vositalarining tashkiliy jamlanmasi, shu jumladan piyodalar
jamlanmalari harakatiga halaqit berish va ular orasiga kirish;
transport vositasini boshqarish paytida telefondan, transport vositasi salonining
old qismiga ishlab chiqaruvchi korxona tomonidan o’rnatilgan tele, videomonitordan
tele, videodasturlarni tomosha qilish uchun foydalanish;
transport vositasi salonining old qismiga, shu jumladan, priborlar paneliga,
quyosh soyaboniga va orqa tomonni ko’rish ko’zgusiga (faqat tashqi ko’rinishni
tasvirga oladigan videokamera, navigator, videoregistratorlar dan tashqari, agar ular
haydovchiga ko’rinishni cheklamasa) tele, video monitorlar o’rnatish.
Harakatlanish vaqtida ushbu Qoidalarning 3-ilovasida ko’rsatilgan transport
vositalaridan foydalanishni taqiqlovchi shartlar yuzaga kelganda, haydovchi ularni
bartaraf etishi, agar buning iloji bo’lmasa, zarur bo’lgan ehtiyot choralarini ko’rib,
ta’mirlash yoki to’xtab turish joyiga yetib olish uchun harakatlanishi mumkin.