Namangan muhandislik qurilish

12.1 – Elektr yoyi vositasida metallash metalizatori. 
1-sim; 2-sim uzatish mexanizmining roliklari; 3-havo berish kanali; 4-
yo’naltiruvchi uchliklar; 5-elektr yoyi.
Bunda diametri 1,2...2,5 mm li bir-biridan elektrik tarzda izolyatsiyalangan 
ikkita metall sim uzatish mexanizmi yordamida siljiydi. Simlar uchliklardan 
chiqishi bilan bir-biriga yaqinlashadi va elektr yoyi ta’siri ostida ularning uchlari 
suyuqqlanadi. Siqilgan havo oqimi suyuqqlangan simni bosim ostida juda mayda 
zarralarga aylantiradi va detal yuzasiga qoplaydi.

---

89 
Yuqori chastotali tok vositasida metallash induktsion qizdirish printsipidan 
foydalanishga asoslangan. Yuqori chastotali tok bilan ishlaydigan metalizatorning 
sxemasi keltirilgan (12.2-rasm). Sim yuqori chastotali uyurma toklar kontsentratori 
bor metallizatorda suyuqqlantiriladi. Uyurma tok kontsentratori magnitaviy 
maydonni simning metalizator purkash golovkasidan chiqish joyig’a eng ko’p 
tuplash uchun mo’ljallangan. Yuqori chastotali tok vositasida metallashda 
lampaviy LZ37, GZ 46, LGPZ 30, AZ 46, AGLZ 60, LG 60 generatorlaridan 
foydalaniladi. 
12.2 – rasm. Yuqori chastotali tok bilan ishlaydigan metalizatorning 
sxemasi 
 
Metallarni galvanik – kimyoviy usulda tiklash. 
Galvanik qoplash elektr tok ta’sirida metall tuzlarining eritmasidan 
metallarning ajralib chikish xossasiga asoslangan. Ta’mirlanadigan detal tok 
manbaining manfiy qutbiga (katodga) ulanganda, uning yeyilgan sirtiga metall 
utiradi. Tok manbaining musbat qutbiga ulangan anod – ikkinchi elektrod sifatida 
xizmat kiladi. Xar ikkala elektrod metall tuzlarining eritmasi quyilgan idishga 
joylashtiriladi. 
Bu usul detallarning yeyilgan kismini ta’mirlash, ularni zanglashdan saklash 
yoki pardoz koplamalar koplash sifatida foydalaniladi. Bunda detal katod, metall 
plastinka anod vazifasini bajargan xolda anod eriydi. Ajralib chikkan ionlar 
katodga utiradi. Bu usuldan xromlash, temirlash, nikellash, ruxlash va mislash 
jarayonlarida keng kullanadi. Bu jarayonni amalga oshirishda ta’mirlanadigan 
detallarni tayyorlash ya’ni ularni kislota va ishkorlar yordamida tozalash, 
koplamalar yotkizish va koplangan detalga ishlov berish kabi boskichma boskich 
ishlar bajariladi. Bu sulni afzalligi ortikcha issiklik bermay, detalni 
deformatsiyalamay, yeyilgan sirtlarini tuldirish va ularni boshlangich ulchamlariga 
keltirish imkonini beradi.