|
P
r
=Q
g
/R
y.s
,
(1.5)
Bu yerda: R
y.s
- ishlovchilar yoki asosiy ishlab chiqarishdagi ishchilarning yillik
o’rtacha soni;
Mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun elektro-energiyaning yillik o’rtacha sarfi:
N
e.g
=∑N
y
/Q
g
,
(1.5)
Bu yerda: ∑N
y
- korxonaning elektro-energiyasi bo’yicha yillik ehtiyoji, kVt-soat.
Boshqa energetik resurslar: siqilgan havo, bug’ va h.k. larning sarfi yuqoridagilarga
o’xshash xolda aniqlanadi.
Korxonalarning bosh plani.
Har qanday ishlab chiqarish korxonasining loyihasida bosh plan bo’ladi.
Muhandislik inshoatlari katta quvvatli va murakkab bo’lsa, bosh planga qo’shimcha,
aniqlashtirilgan chizmalar ilova qilinadi.
Bosh plan korxonani qurishga aloqador hamma tashkilotlar, yer ajratgan mahalliy
boshqaruv organi, yong’in xavfsizligi, sanitariya inspektsiyasi kabilar bilan kelishiladi.
Bosh plan loyihalanayotgan korxona joylashayotgan maydonning grafik tasviri
bo’lib, maydonning qiyaliklari ko’rsatilmaydi; ishlab chiqarish korpuslari.tsexlar,
omborlar, ma’muriy binolar, turli inshoatlar, yo’llar tarmog’iga ulanish joylari
ko’rsatiladi. Bosh planning chizmasi gorizontallar ko’rsatilgan, kattalashgan kartada,
relefni ko’rsatib tuziladi.
Bosh planda korxonaning mavsumiy yoki yillik ishlashiga mos shamollar
chambaragi ko’rsatiladi. Planda gorizontallardan tashqari kvadratlar to’ri beriladi, u
geodeziyaga oid hisoblarni va tsexlar hamda inshoatlarni joylashtirishni osonlashtiradi.
Binolar va inshoatlarning joylashtirilishi quyidagi talablarni qoniqtirishi lozim;
texnologik jarayonning eng yaxshi sxemasi; eng kisqa transport aloqalari; hududdan eng
tejamli foydalanish; tsexlar, inshoatlar va binolarni maksimal muxosaralash; hududni
zonalarga ajratish; sanitariya va yong’inga qarshi talablarga moslab to’siqlar qo’yish;
tayyor mahsulotni bir vaqgning o’zida avtomobil transporti va temir yo’l transportiga
ortish; korxonani yanada rivojlantirish(bu,statsionar korxonalarga ko’proq tegishli);
muxandislik inshoatlarini maqsadga muvofiq o’tkazish; ishlovchilarning maishiy
binolarga qulay va xavfsiz kelib-ketishi.Ishlab chiqarish binolariga olib boradigan yo’llar
maydondagi avtomobil yo’llari bilan kesishmasligi lozim. Korxonaning qurilishi va
obodonlashtirilishi yagonaligini saqlash holda o’t o’chirish mashinalarining uch
tomondan yaqinglashishi ta’minlanadi.
Energetik ob’ektlar (kompressorlar, elektr energiyasini taqsimlovchi kurilmalar)
ulardan foydalanish joylariga yaqin yerlarga o’rnatiladi. Kompressor xonasi, resiverlarni
shimol tomonga mo’ljallab quriladi. Bu mamlakatning janubiy mintaqalari uchun
ayniqsa, muxim. Qozonxonani joy rel’efining quyi uchastkalariga quriladi. Bu
kondensatlar, o’zi oqib kelishiga yordam beradi. Yuzasi 5 ta dan ortiq maydonda
transport uchun 2 ta dan kirish va chiqish joylari qurib, ularni ichki va tashqi avtomobil
yo’llari bilan tutashtirish kerak.
Yoqilg’i va moy omborlari korxonadan tashqariga joylashtiriladi va avtomobillar
hamda o’zi yurar yo’l qurilish, mashinalari korxonasi hududiga kirmay turib, yoqilg’i va
moy olib ketishlariga imkon xosil qilinadi. Korxona hududi, dam olish va sport
uchastkalari ko’kalalamzorlashtiriladi. Bu, korxonaning ishlab chiqarish, faoliyati bilan
bog’liq, zararli oqibatlarini kamaytirada. Bundan tashqari, daraxtlar, butalar, gazonlar
xududini qor bosishdan saqlaydi. SHovqin tarqalishini kamytiradi, piyodalar yo’laklarini
changdan, binolarning dereza va devorlari qizib ketishidan saqlaydi.
Korxonalarning bir joyda uzoq ishlab turishiga qarab, xudud devor bilin o’raladi.
Korxonani sutka davomida uzluksiz qo’riqlash binosi xududga kirish- chiqish
joylariga quriladi. Tunda yoritish uchun proektlar o’rnatilgan ma’qul.
Bu planning ixchamligi qurilishlarning zichligi, ya’ni qurilishlar yuzasining xudud
yuzasigi nisbati bilan (%) aniqlanadi. Qurilishlar yuzasini hisoblashda quyidagilar
g’isobga olinadi: hamma turdagi binolar va inshootlar, soyabonlar, texnologiya,
santexnika va energetikaga oid usti ochiq jixozlar, estakadalar va galeriyalar (tagiga
boshqa inshoot qurish mumkin bo’lmagan); yuklarni ortish-tushirish maydonlari; yer osti
inshoolari (rezervuarlar, muxandislik kommunikatsiyalar o’tgan kanallar); korxonani
kengaytirish loihasida ko’zlangan binolar va inshootlar uchun zaxira uchastkalar;
sanitariya-himoya zonasining maydonlari (bu yerlarga kommunikatsiyalar kiritish
mumkin emas). Maydonning o’lchami qurilish me’yorlari va qoidalariga moslab
aniqlanadi. Io’l korxonalari uchun ko’rsatkichi 40-50% belgilanadi.
Mavsumiy joylashadigan korxonaning hamma binolari va inshoatlari g’ildirakli
vagonchalar ko’rinishida bo’ladi (ishxona, ustaxona, labaratoriya va b. ) Statsionar va
yarim statsionar korxonalarning binolari yechib- yig’iladigan konstruktsiyalardan
quriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
