gurunt qatlam zichlashganda qatlamni tarkibi va uning qiymati
0,82…0,92 bo’lganda zichlanish batamom to’xtaydi (2.4 -rasm).
qiymat qatlamni qoldiq havoli g’ovaklilik
ga bog’liq [5] .
(
)
(2.2)
Bu yerda:
va
– quruq gurunt va suvni zichligi;
W – gurunt namligi;
– suv bilan to’yingan qoldiq koeffitsient.
Demak
qatlamdagi
havoning
qoldiq g’ovakli berilgan
namlikdagi zichlangandan keyin
.
(2.3)
2.4-rasm. Zichlangan
gacha zichlangan qatlamni guruntni suv
bilan to’yinganlik qoldiq koeffitsienti
Shunday qilib, keltirilgan ifodadan quruq qatlamni zichligini
eng yuqori kattaligi, berilgan namlikda erishish mumkinligini
aniqlaydi.
Zichlash ta’sirini erishiladigan zichlikga bog’liqligi yuqorida
keltirilgandek havoni g’ovaklik qoldiq qiymati
zichlash umumiy
holatda ta’siriga bog’liq bo’lib: zichlash kuchlanishi qancha katta
bo’lsa va uzoq vaqt ta’sir etsa qiymat shuncha kichkina bo’ladi.
Umumiy holatda erishiladigan zichlik xarakteri qatlam namligiga
bog’liq
bo’lib,
qatlamni
zichlanganlik
egri
chizig’i
bilan
tasvirlanadi (2.5-rasm). Uni olish uchun guruntni qatiiy chegaradagi
zichlash ta’sir parametrlari orqali erishiladi. Unga kiradi:
- Tushadigan yukni massasi;
- Tushish balandligi;
- Yukni qatlamga beradigan maydon diametriya;
- Urushlar soni;
- Zichlanadigan qatlam qalinligi;
- Qatlam soni.
2.5-rasm. Standart zichlash: ○ – SoyuzdorNII usuli; ♦ - Proktor
metodi; ▲- havo g’ovaklik nol chizig’i.
Standart zichlash egri chiziq son qiymatlari ko’rsatkichlariga
bog’liq bo’ladi. Standart zichlanish egri chiziqning umumiy xarakter
qiymati doimiy bo’ladi, lekin grunt strukturasiga qarab, birmuncha
o’zgarishi mumkin. Uning asosiy jihati namlikni aniqlovchi
eksterimenal qiymatlar mavjudligi bo’lib, berilgan zichlash ta’sir
parametrlarida quruq qatlam maksimal zichlanishga erishiladi.
Berilgan zichlanish egri chizig’ining eksterim qiymatlarini
aniqlashda ikki nuqta parametrlari aniqlanadi: quruq gruntning
maksimal zichlanishi
va namlik bo’yicha
, bunday holatda
zichlikga erishish uchun berilgan zichlikga berilgan zichlanish
ta’sirida erishish mumkin. Qatlam namligini o’zgarishi maqbul
qiymatga o’zgarishi maksimal zichlanishga olib kelmaydi.
Zichlash ta’sirini oshishi zichlangan daraja qiymatini chapga
siljishiga olib keladi. 2.5 -rasmga qarang. Buning sababi maksimal
zichlanish oshib boradi, maqbul zichlanishda esa namlik kamayib
boradi. Har qanday holatda hamma vaziyatlarda zichlanish ta’siri
qanchalik
o’zgarganligi
bilan
maksimum
dan
oshmaydi.
maksimumni
qiymatiga qanchalik yaqinlashishi
zichlanish koeffitsientiga bog’liq bo’ladi. Qatlamning katta
bo’lmagan namlik holatida
qiymatiga qo’yiladigan yuklanish
ta’sirining qiymatlar yig’indisi qanday bo’lishdan qat’iy nazar ega
bo’lmaydi (ta’sir soni). Shu bilan bir paytda beriladigan yuklanish
qiymati
yetarli
bo’lganda
chegaraviy
zichlanish
qiymatini
yuklanishlar kattaligi orqali erishish mumkin (2.6 -rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: