Namangan muhandislik-pedagogika instituti yer usti transport tizimlari kafedrasi kasb-hunar kollejlari uchun

Ishqalab moslash ishlarini mexanizatsiyalash 

Ishqalash  unumsiz  va  qimmatga  tushadigan  operatsiyalar  jumlasiga  kiradi,  chunki  har 

bir  o’tishaa  juda  yupqa  metall  katlami  yo’niladi.  Ishqalash  jarayonini  tezlashtirish  uchun  u 

mexanizatsiyalashtiriladi. 

---

 

- 77 - 

  

Ishqalashni mexanizatsiyalashtirish   vositalari 

Xomaki ishqalashda ishlatiladigan aylanuvchi 

disklar  eng  oddiy  mexanizatsiyalashtirish 

vositasi 

hisoblanadi. 

Ular 

mis 

yoki 

cho’yandan  tayyorlanadi,  eni  va  chuqurligi 

1—2  mm  li  radial  ariqchalari  bo’ladi. 

Gorizontal  aylanish  o’qi  bo’lgan  disklar 

oddiy  charxni  eslatadi.  Diski  gorizontal 

joylashgan  moslamalar  (quyidagi  rasm,  a) 

ishlatish 

uchun 

ancha 

qulay. 

Ularda 

ishqalagich  tasmali  uzatma  orqali  elektr 

dvigateldan aylanadi. Ishqalash uchun dastaki 

drellar 

va 

kolovorotlar 

hamda 

mexanizatsiyalashtirilgan dastaki asboblardan 

keng  foydalaniladiIchki  yonish  dvigatellarini 

remont qilgaida klapashshrni ishqalash uchun 

kolovorotlardan foydalanish mumkin.  

Klapan kolovorot yordamida dam u yeqqa, dam bu yoqqa yarim aylanishga aylantiriladi 

va vaqt-vaqti bilan ko’tarib turiladi. 

Elektr  va  pnevmatik  parmalash  mashinalariga  o’rnatib  ishla  tiladigan  ishqalash 

kallaklari hamda moslamalari ishqalashsh mexanizatsiyalashtirishda keng tarqalgan. 

Halqalarning  yassi  tomonlarini  ishqalashga  mo’ljallangan  moslama  (rasm,  b)  konus  1, 

oboyma  4,  vint  2  li  to’rtta  qisish  plankasi  3  dan  iborat.  Ular  parmalash  mashinasinnng 

konussimon  teshigiga  o’rnatiladi.  Ishqalanadigan  detalь  oboymaga  o’rnatiladi  va  unga 

plankalar  yordamida  qisib  qo’yiladi.  Mashina  7  ishlaganda  halqa  aylanma  harakatlanadi  va 

ishqalagich  6  ga  tegib,  kerakli  o’lchamgacha  ishqalanadi.  Detalь  aylanish  bilan  bir  vaqtda 

ishqalagichga nisbatan sal-pal ilgarilama harakatlanib turadi. 

Elektr  parmalash  mashinasiga  mo’ljallangan  ishqalash  kallagi  (rasm,  v)  shpindelь  1 

ning konussimon teshigiga o’rnatiladi. U korpus 4 ga montaj qilingan tishli g’ildiraklar 2 va 3 

jufti, suxarь5 li parma 6 va kulisa 7 dan tarkib topgan. SHpindelь aylanganda barmoq aylanma 

harakatlanadi. Unga kiydirilgan suxarь kulisa ariqchasida surilib uni tebrantiradi, Kulisa val 8 

ga  mahkamlangan,  unga  mufta  9  yordamida  ishqalagich

 

10  birlashtiriladi.  U  ham  tebranma 

harakatlanadi. 

Maxsus ishqalash stanoklari ham bor.