Namangan muhandislik-pedagogika instituti yer usti transport tizimlari kafedrasi kasb-hunar kollejlari uchun

Flyuslar. Haroratning oshishi bilan kavsharlanadigan sirtlarning oksidlanish tezligi orta 

boradi,  buning  natijasida  kavsharning  detal  sirtiga  yopishishi  yomonlashadi.  Oksidlarni 

yo’qotish  uchun-flyuslar  qo’llaniladi.  Flyuslar  kavsharlarning  kavsharlanadigan  sirtga 

yopishishiga  yordam  beradi.  Ular  yumshoq  va  qattiq  kavsharlar  uchun  alohida  tayyorlanadi. 

Bo’lardan tashqari alyumin qotishmasi, zanglamaydigan po’lat hamda cho’yan uchun maxsus 

flyuslar ishlatiladi. 

 

Yumshoq  kavsharlar  uchun  flyuslar.  Bu  xildagi  kavsharlar  uchun  xlorli,  tsinkli, 

nashatir, kanifol, kavsharlash pastalari ishlatiladi. 

 

Xlorli  tsinkning  flyuslash  xossasi  kuchli  bo’lib,  qora,  rangli  metallar  (tsinkli, 

tsinklangan  detallar,  alyumin  hamda  uning  qotishmasidan  tashqari)ni  kavsharlashda 

qo’llaniladi.  Zanglashning  oldini  olish  uchun  flyusga  sut  ranggi  yo’qolguncha  nashatir  spirti 

qo’shiladi. 

 

Nashatir  (xlorli  alyuminiy)-oq  rangli,  achchiq-sho’r  modda  bo’lib,  tuzning  ta’mini 

beradi. U tarkibga kukun yoki kristall holida qo’shiladi. Nashatirni qizdirilganda undan sog’liq 

uchun  zararli  oq  gaz  ajraladi,  shuning  uchun  kavsharlashda  toza  nashatir  bilan  emas,  balki 

uning suvdagi aralshmasidan va ozgina xlorli tsinkdan foydalaniladi. 

 

Kanifol  sarg’ish-jigarrang  smola  bo’lib,  archa  smolasini  haydash  yo’li  bilan  olinadi. 

Uning  flyuslash  xossasi  boshqa  flyuslarga  qaraganda  kuchsiz,  ammo  zangbardoshligi  kuchli. 

Kanifolning kukuni, tayoqchasi yoki spirtdagi eritmasidan foydalanish mumkin. 

 

Qoviyalash  pastasi  suyuq  holda  bo’lib,  uni  tayyorlash  uchun  kraxmalni  suvda  eritib, 

keyin  yopishqoq  bo’lgo’nga  qadar  qaynatiladi.  Kraxmal  kleysterini  sovuq  holda  xlorli  tsink 

yoki xlorli tsink yoki xlorli ammoniy bilan aralashtirib yopishqoq suyuqlik hosil qiladi. 

 

Zanglamaydigan va issiqqa chidamli po’latni kavsharlashda 50% eritilgan bo’r va 50% 

bor  kislotasining  xlorli  tsinkdagi  eritmasidan  tayyorlangan  pastadan  foydalaniladi.  qo’lrang 

cho’yanni  kavsharlashda  bo’rga  xlorli  kaliy,  marganets  perekis  yoki  temir  oksidi  qo’shiladi. 

Qoviyalash  uchun  qoviya  pastasini  yuzaga  bir  tekis  qilib  surkaladi.  Qoviyalashdan  keyin 

qoldiqlarni qilli cho’tka bilan suvda yuvib tashlash kerak.