Namangan muhandislik-pedagogika instituti


-ma’ruza  KOMPLEKS BIRIKMALAR



Download 1,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet86/89
Sana05.08.2021
Hajmi1,09 Mb.
#138832
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   89
Bog'liq
umumiy va noorganik kimyo (1)

18-ma’ruza 

KOMPLEKS BIRIKMALAR 

 

Reja: 

 

 1. Umumiy tushunchalar. 



 2. Verner nazariyasi. 

 3. Kompleks birikmalar turlari. 

 4. Kompleks birikmalarni izomeriyasi va nomlash. 

 5. Kompleks birikmalarning barqarorligi. 

 

Muammoli savollar: 



1.  Koordinatsion  birikmalar qanday jarayonlarda  ko’p ishlatiladi? 

2.  Nima uchun NH

3

  molekulasi  ligand bo’la oladi, NH

4

+

  kationi esa ligand bo’la olmaydi? 

3.  Koordinatsion  birikmalarda qanday gibridlanish  turlari bor? 

 

Umumiy  tushunchalar.  Kompleks  birikma  shunday  birikmaki,  uning  molekulasi  yoki  ioni  markaziy  atomga 

ega bo’lib, buni bir necha ion yoki molekulalar, ya’ni ligandlar qurshab turadi. 

Kompleks  birikmalar  oddiy  molekulalardan  farq  qilib,  kompleks  hosil  qiluvchi  markaziy  atomni  qurshab 

turuvchi  ion  va  molekulalar  mustahkam  bog’lab  turadi.  Xatto  eritmalarda  ham  u  o’zining  mustahkamligini  saqlab 

qolishga intiladi. 

Markaziy ionning musbat zaryadi, uni qurshab turuvchi ligandlar manfiy zaryadlari yig’indisidan katta bo’lsa, 

kation kompleks, kichik bo’lsa anion kompleks, teng bo’lsa neytral kompleks deyiladi. 

CuCl


2

 + 4NH


3

 



 CuCl

· 4NH



3

 

Tasser 1798 yilda birinchi kompleks birikma CoCl



· 6NH


3

 ni hosil qildi. 

Kompleks birikmalar texnikada, meditsinada, qishloq xo’jaligida, fanda katta ahamiyatga ega. 

Kompleks  birikmalar  tabiatda  keng  tarqalgan.  Masalan:  xlorofill  magniyning  kompleks  birikmasidir.  Tirik 

xujayrani kislorod bilan ta’minlab turadigan gomoglobin (qondagi) temirning kompleks birikmasidir. Juda ko’p mineral-

lar, alyumosilikatlar kompleks birikmalardir. 

Kompleks  birikmalarning  o’ziga  xos  suyuqlanish,  qaynash  haroratlari,  ma’lum  erituvchilarda,  xususan  suvda 

eruvchanligi va hokazo xossalari bo’ladi. 

CuSO

4

 + 4NH



4

OH = [Cu(NH

3

)

4



]SO

4

 + 4H



2

 



bu yerda: 

Cu

2+ 



- kompleks hosil qiluvchi ion, 

NH

3



 - ligand

[Cu(NH


3

)

4



]

2+

 - kompleks ion yoki kompleksning ichki sferasi. 



SO

4

2-



 - kompleksning tashqi sferasi. 

 


Download 1,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   89




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish