Наманган Мухандислик Педагогика Институти Касб таълими факультети

3.  Iqtisodiy faol aholi. Savodxonlik darajasi 
 
Ma’lumki,  har  qanday  mamlakat  aholisining  ijtimoiy-sinfiy  tarkibi  o’sha 
mamlakatda  xukmron  bo’lgan  ijtimoiy  munosabatlar  xususiyati  bilan  belgilanadi. 
Ijtimoiy  munosabatlarning  o’zgarishi  aholining  ijtimoiy-sinfiy  tarkibi  o’zgarishiga 
sabab bo’ladi. 
O’zbekistonda  rasmiy  ishsizlik  maqomi  -  mehnatga  yaroqli,  ish  qidirib  yurgan 
aholining  mehnat  bo’limlarida  rasmiy  ro’yxatga  olinishi  bilan  hisoblanadi.  1992 
yildan  to  hozirgi  kunga  qadar  shu  asosda  aniqlangan  ishsizlik  darajasi  0,5%  dan 
oshmagan.  O’zbekiston  rasmiy  ro’yxatga  olingan  ishsizlik  darajasi  jihatdan  MDH 
davlatlari  o’rtasida  oxirgi  o’rinda  turadi.  Ish  qidirayotgan  mehnat  resurslarini  ish 
bilan  ta’minlashda  mehnat  bozori  muhim  o’rin  tutadi.  Agar,  1995 yil ish qidirayotgan 
va  ro’yxatdan  o’tganlarning  62,4%  ish  bilan  ta’minlangan  bo’lsa,  2000  yil  66,6%  va 
2002  yil  71,9%  va  2007  yilda  87,3  %  ish  bilan  ta’minlangan.  Jumladan.  2007  yilda 
ishga  joylashtirish  organlariga  ish  so’rab  557.4  ming  kishi  ishga  murojat  qilgan  yoki 
bu  ko’rsatkich  2006  yilga  nisbatan  165.9  ming  kishiga ko’pdir. 2007 yilda ish so’rab 
murojat  qilganlarning  486.5 ming  kishi  ishga joylashtirilgan. 
Ko’p  yillar  davomida  O’zbekiston  aholisining  bilim  darajasida  ijobiy 
o’zgarishlar  ro’y berdi. O’zbekistonda xalq maorifi  tarkib  topib rivojlandi. 
Rasmiy  ma’lumotlarga  ko’ra  inqilobdan  avval  O’zbekiston  aholisining  2%  igina 
savodli  bo’lgan.  Hozirgi  vaqtda  esa  O’zbekistonda  barcha  o’quv  muassasalarida 
o’qiyotganlar soni 7779 ming  kishidan  ortadi. 
Oliy  va  o’rta  maxsus  ta’lim  sohalarida  ham  yutuqlarga  yerishildi.  Hozirgi  kunda 
74 ta oliy o’quv yurti mavjud bo’lib, ularda yetuk professor o’qituvchilar ta’lim berib 
kelmoqdalar. 
Ayollar  bilan  yerkaklar  o’rtasidagi  nisbat  anchayin  o’zgarib  bormoqda  . 
Respublika  aholisining  51%  ini  ayollar,  49%  ini  yerkaklar  tashkil  etgani  holda, 
ayollar  faoliyati  o’sib  bormoqda.  Ularni  ko’proq  xizmat  ko’rsatish  sohalariga  jalb 
qilish  maqsadida ko’plab imtiyozlar  berilmoqda. 
O’zbekiston  endilikda  deyarli  barcha  fae  sohalari  bo’yicha  ilmiy  muassasalarni 
birlashtirgan  2  ta  Fanlar  akademiyasiga  ega.  O’zbek  olimlarining  paxtachilik  majmui, 
kimyo, geologiya,  matematika  sohalaridagi  tadqiqot ishlari  butun dunyoda mashhur.