Наманган Мухандислик Педагогика Институти Касб таълими факультети

funktsiyasi bilan  ifodalanadi(3-jadval) 
3-jadval 
Biosferadagi tirik organizmlarning funktsiyalari 
 
Funktsiyalar 
Jarayonlar 
Energetik 
Fotosintez, 
energiyaga 
boy 
bo’lgan  moddalarning 
parchalanishi, 
ozuqa 
zanjirlari 
orqali 
energiya 
va 
moddalarni  o’tkazilishi. 
To’plovchi 
(akkumulyativ) 
Organizmning  tana  tuzilishi  uchun  zarur  moddalarning 
hayot faoliyati  natijasida  to’planishi. 
Parlovchi (destruktiv) 
Organiq 
moddalarning 
parchalanishi. 
Oksidlanish-
qaytarilish  jarayonlari. 
Muhit  hosil qiluvchi 
Tashqi 
muhitning 
fizik-kimyoviy 
hususiyatlarini 
o’zgartirish. 
Transport (migratsiya) 
Moddalarning  yerning  tortish  kuchiga  qarshi  yo’nalishda 
ko’chirilishi. 
 
 
Ma’lumki,  insonning  aqlu-zakovati  tufayli  amalga  oshirilayotgan  ba’zi  ishlab 
chiqarish  jarayonlari  ko’lami  va  qudrati  jihatidan  tabiiy  jarayonlardan  ustunlik 
qilmoqda.  Masalan,  qisqa  vaqt  ichida  yirik  hududlarning  o’zlashtirilishi,  o’rmonlarni 
qisqarib  ketishi,  turli  yirik  sanoat  komplekslarini  vujudga  kelishi  va  boshqalar  shular 
jumlasidandir.  Biosferani  o’z-o’zini  boshqarib  turuvchi,  dinamik  muvozanatlashgan 
va  bir  maromda  faoliyat  ko’rsatuvchi  ulkan,  murakkab  ekotizim  deb  ham  qarash 
mumkin. 

---

 
138