Namangan davlat universiteti tibbiy bilim asoslari kafedrasi tibbiy bilim asoslari fanidan amaliy

Jinsiy bezlar. Erkaklarda urug’donda ayollarda tuxumdonda jinsiy garmonlar ishlab chiqiladi. Erkaklarning jinsiy garmoni testosteron va androsteron, ayollarning jinsiy garmon esterogen ishlab chiqiladi.

Bu garmon ayollarda birlamchi va ikkilamchi jinsiy belgilarning paydo bo’lishiga ta’sir etadi, xayz ko’rishini tartibga soladi.

Ichki sekretsiya bezlarining faoliyati nerv sistemasi tomonidan boshqariladi. Mustaqil ish. O’quvchilar endokrin tizimining anatomik tuzilishini ko’rgazmali qurollar, plakatlar yordamida o’rganadilar va bajargan ishni daftarga qayd qiladilar.

Siydik ayirish tizimi.


Nazariy tushuncha. Siydik ayirish organlari ayirish tizimining asosiy qismi xisoblanadi. Siydik ayirish organlariga bo’yraklar (o’ng va chap) siydik yo’li, qovuq (siydik pufagi) va siydik chiqarish kanali kiradi.


Ishdan maqsad. O’quvchilarga siydik ayirish tizimining anatomik tuzilishini va funksiyasini o’rganish bo’yicha amaliy ko’nikmalar hosil qilish.


Kerakli jixozlar: Ko’rgazmali qurollar, mulyaj.
Ishni bajarish tartibi. Bo’yraklar (o’ng va chap) juft organ bo’lib, qorin bo’shlig’ining bel qismida, ya’ni birinchi va ikkinchi bel umurtqalarining yon tomonidan joylashgan. Ular loviya shakliga o’xshash bo’ladi. Bo’yrak murakkab tuzilgan. Uning ichki tomoni botiqroq bo’lib, u joyni bo’yrak darvozasi deyiladi.Bo’yrak darvozasi orqali unga arteriya qon tomiri kiradi, vena qon tomiri chiqadi. Shuningdek, bo’yrak darvozasi orqali siydik yo’li ham chiqadi. Har bir bo’yrakning massasi o’rtacha 150 g keladi.

Siydik yo’li, bo’yrak jomidan boshlanib, qorinning oldingi devori bo’ylab pastga to’shadi va siydik pufagiga tutashadi. Siydik yo’lining uzunligi katta odamda

o’rtacha 30 sm bo’ladi. Bo’yrakda filtrlanib, hosil bo’lgan siydik, siydik yo’li orqali siydik pufagiga uzluksiz quyilib turadi.