Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va geografiya fakulteti 5420100-biologiya yo’nalishi 4-bosqich talabasi

Boyo’g’li (uy yapaloqqushi) – Athene noctua [Scoroli, 1769] 

Yapaloqqushlar  yoki  tungi  yirtqich  qushlar  turkumiga  kiradi.  Musicha 

kattaligida,  O’zbekistondagi  o’troq  qushlardan  hisoblanadi.  Patlari  qoramtir, 

qo’ng’ir,  kulrang,  sarg’ich  ranglarning  aralash  ko’inishida.  Qoramtir-sarg’ich 

hollarda  ko’p  uchraydi.  Qorin  tomoni  sarg’ish,  qoramtir  yo’llari  bor.  SHuning 

uchun  quloqli  yapaloqqush  nomini  olgan.  Bu  qush  o’zi  uya  qurmaydi.  O’z 

tuxumini  hakka,  qarg’a,  olahakka  kabi  qushlarning  eski  uyasiga,  daraxt 

kovaklariga qo’yadi. Aprel’ oyida 3-4 tadan tuxum qo’yadi. Tuxumini urg’ochisi 

bosadi,  bir  oyda  bola  ochib  chiqadi.  Erkaklari  ovqat  olib  keladi,  urg’ochilari  uni 

bolalariga  berib  boqadi.  Yapaloq  qushlarning  ko’plari  tunni  faol  o’tkazadi. 

Qorong’u  tushishi  bilan  qabriston  atroflarida,  tashlandiq  uylarda,  bog’larda 

ularning  o’ziga  xos  sayrashlarini  eshitish  mumkin.  Bu  qushlarga  mahalliy  aholi 

insonlarga  harobalar  tilaydi  yoki  bular  bor  joylar  harobalarga  aylanadi,  deb 

noto’g’ri  munosabatda  bo’ladi.  Bu  qushlarni  qabriston  atrofida,  haroba  – 

tashlandiq  joylarda  uchrashiga  sabab,  sichqon  va  kalamush  kabi  kemiruvchilar 

ularning asosiy ozig’i bo’lib xizmat qiladi. SHunisi bilan ular foydali hisoblanadi. 

Ularni himoya qilish uchun xalq orasida tushuntirish ishlarini olib borish kerak. Bu 

qush CITES ning II ilovasiga kiritilgan(6-rasm). 

---

 

 

35