Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tadqiqot davomida qo
ʻ
lanilgan metodlar
.Scutellaria Angrenika turiga oid barcha 
ma
ʼ
lumotlarni o
ʻ
rganib chiqdik bundan tashqari botanik olimlar tomonidan 
o
ʻ
rganilayotgan Scutellaria Angrenika xususiyatlarini tugallanmagan tadqiqotning ayrim 

---

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
191 
xulosalarini ilmiy tahlil qildik.Scutellaria Angrenika tarkibini baholash maqsadida uning 
S.comosa metanol va etanol ekstraktlari tarkibini qiyosiy o
ʻ
rganish o
ʻ
tkazildi. Scutellaria 
turlariga xos ham aniqlangan va ekstraktlarning antioksidant faolligi uchta usul bilan 
baholangan: kislorod radikalini yutish qobiliyati,gidroksil radikalini olish qobiliyati va
elektrokimyoviy usuli. 
Tadqiqotdan olingan asosiy natijalar
: Ushbu tadqiqotda O
ʻ
zbekistonning 
hududida o
ʻ
sadigan Scutellaria Angrenikaning yer usti qismidag olingan ikkilamchi 
(polifenollar va flavonoidlar) va birlamchi (organik kislotalar va uglevodlar) metabolitlari 
miqdori bo
ʻ
yicha qiyosiy tadqiqot o
ʻ
tkazildi. Scutellaria Angrenika turi Toshkent 
viloyati(Angren tuman)va Farg
ʻ
ona tumanlarida uchraydigan endemik tur hisoblanadi 
.Ma
ʼ
lumki, bu turdagi o
ʻ
simliklarning biologik faolligi asosan ular tomonidan sintez 
qilingan fenolik birikmalar bilan bog
ʻ
liq bo
ʻ
lib, olingan umumiy polifenollar va umumiy 
flavonoidlar miqdori o
ʻ
rtasida korrelyatsiya (r = 0,96) mavjudligini ko
ʻ
rsatadigan natijalar 
keltirilgan. Umumiy polifenol miqdori S. Angrenikada 1353,1 ± 33,6 dan S. Cosmosadada 
3498,5 ± 61,6 mg GAE/100 g quruq og
ʻ
irligigacha, flavonoidlarning umumiy miqdori 162,0 
± 4,3 mg dan ± 74,0 mg gacha. S. Albida(A) va S. Galericulata(P) da mos ravishda /100 g 
quruq og
ʻ
irligining shuncha qismini tashkil etadi.
Scutellaria turkumiga xos bo
ʻ
lgan xos bo
ʻ
lgan turli erituvchilar S.Angrenika
ekstraksiya qilinganda individual flavonoidlarini aniqlash mumkin. Ushbu ekstraktsiya 
suv, 70% etanol, 96% etanol va metanol bilan amalga oshirildi, to
ʻ
liq flavonoidlarning
ekstraktsiyasiga 70% etanol bilan erishish mumkin.
Umuman olganda Scutellaria Angrenika tarkibida :sirka kislotasi (1,27%), kariofillen 
(34,57%), d- 
Kadinen (25,04%) va aromadendren (11,69%) dir. 
1-jadval . Scutellaria Angrenika tarkibidagi ayrim moddalar % ulushi. 
Scuterllari
a vakili 
Glacialaceticaci
d 
1,3-
Dimethyl-8-
(1-
Methylethyl
)-dec- 
3-ene 
1H-
nafto 
[2 ", 3": 
4 
ʼ
, 5] 
tiyeno 
[2 
ʼ
, 3
ʼ
:
4,5] 
pirrolo 
[3,2,1-
ij] 
xinolo
n 
Kariofille
n 
δ-
Kadine
n 
Aromadendre
n 
Scuterllari
a 
Angrenika 
1366 
1391 
1418 
1153 
0.32 
1851 
1,27% 
0,54% 
0,65% 
34,57 % 
25,04% 
11,69% 

---