Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar

Tabiiy fanlar va ekologiyaga oid ayrim muammolar (Ilmiy maqolalar to’plami) XVII
144 
16 % дан 19 % гачани ташкил қилди. Буларнинг ичидан энг кўп қисми (уларнинг 
жамидан 60% дан 88% гача) заҳира ва структура полисахаридларида ва 11-38% 
қисмигини боғланмаган қуйи молекуляр углеводларга тўғри келиши маълум бўлди. 
Углеводларнинг мана бундай яққол тақсимланишидаги параметрлар Trentepohlia 
umbriana мисолида кўзга ташланиб турибди: жами углеводларнинг энг кўпини - 61% 
ини структуравий полисахаридлар, оз қисмини эса, моно- ва дисахаридлар, 
шунингдек, декстринлар ва қуйи молекуляр полисахаридлар ташкил қилди. 
Desmococcus olivaceus ва Nostoc commune (қуруқ материалида) ларда бундай 
кўрсаткичлар диапазонида уларга низбатан оз, 
G
loeocapsa magna ва Nostoc commune 
(хул материалида) ларда эса ундан оз кўрсаткичларни берди. 
Олинган натижалар, яъни углевод турларининг тарқалиш хусусиятлари 
қуруқлик микросувўтлари ҳужайралари учун характерли хусусият бўла оладими, 
деган 
фикрларимизни 
тасдиғини 
топиш 
учун 
олинган 
бу 
ҳақдаги 
маълумотларимизни сув ҳавзаларида яшовчи филогенетик жиҳатдан бир-бирига 
яқин бўлган вакиллари билан солиштирдик (Е. И. Шнюкова ва бошқалар, 2005).
Ҳақиқатан ҳам олинган маълумотларни қиёсий таккослаш шуни кўрсатадики, биз 
олган Trentepohlia umbrina қуруқлик микросувўти углеводлар таркибини ҳар 
иккаласи ҳам бир синфга мансуб бўлган
 
Chaelomorpha chllorica (Mont) Kutz.ҳамда 
Enteromorpha 
linsa 
учун 
олинган 
кўрсаткичларга; 
Desmococcus 
olivaceus 
кўрсаткичларини айнан ўша синф вакили бўлган ва турли хил экологик 
шароитларда,шу жумладан, сув ҳавзаларида ҳам яшайдиган Chlorella vulgaris 
углеводлар кўрсаткичига, Nostoc commune кўрсаткичларини Nostoc muscorum 
углеводлар таркибига; 
G
loeocapsa magna ҳужайралари таркибидаги углеводлар 
турларини Synechocystis minuscule ва Microcystis aeruginoza ҳужайраларидаги 
углеводлар компонентларининг бир-бириларига солиштириш мумкин бўлди. 
Шундай қилиб, ўрганилган қуруқлик микросувўтлари ҳужайраларидаги 
углеводлар тарқалишидаги мана бундай қарама-қарши кўрсаткичлар бизнинг 
фикримиз 
бўйича 
бу 
турларнинг 
турли 
хил 
экологик 
шароитларга 
мосланганлигини кўрсатади.