Namangan davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi

Polimerlarning molekulyar massasini termodnamik usul bilan aniqlash:
 
Polimerlar molekulyar massasini anjqlashning termodinamik usullari polimer-
erituvchi sistemasi statik muvozanatdagi suyultirilgan eritmalarning termodinamik 
qonunlariga 
asoslangan. 
Polimer 
eritmalari 
odatda 
ishlatiladigan 
konsentratsiyalarda ideal eritmalar uchun haqli bo'lgan termodinamik qonunlarga 
bo‗ysinmaydi, shuning uchun hamma termodinamik usullar bilan olingan 
natijalami cheksiz suyultirilgan konsentratsiyalargacha ekstrapolyatsiya qilish 
lozimligi yuqorida aytib o‗tildi. Termodinamik usullar asosida eritmalaming 
kolligativ xossalari (qaynash haroratining ko‗tarilishi, muzlash haroratining 
pasayishi, osmotik bosim va h.k.)ning erigan modda molekulalari soniga 
mutanosibligi yotadi. Shuning uchun termodinamik usullar polimerning o'rtacha 
arifmetik molekulyar massasini aniqlash imkonini beradi. 
Krioskopik usul polimer eritmasining muzlash harorati pasayishi bo‗yicha 
M
n
ni aniqlashga asoslangan. Ebulioskopik usul esa polimer eritmasi qaynash 

---

46 
haroratining ko'tarilishi bo'yicha 
M
n
ni topishga asoslangan. Osmometrik usulda 
M
n
ni polimer eritmasining osmotik bosimini o`lchab aniqlanadi. 
Krioskopik usul.
Polimer molekulyar massasini aniqlashning bu usuli Raul 
qonuniga asoslangan. Mazkur qonunga binoan polimerning o‗rtacha arifmetik 
molekulyar massasi bilan polimer eritmasining muzlash harorati pasayishi ∆T
k 
orasidagi bog'liqlik quyidagi tenglama bilan ifodalanadi: 
Lim (
)
c 0
= ( 
) • ( 
)
Bunda, c
 
-
polimer konsentratsiyasi; R