Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika

Talab (psixologik-pedagogik talab) – 
turli xatti-harakatlarni bajarish, 
muayyan faoliyatda ishtirok etish jarayonida o‘quvchi tomonidan amal qilinishi 
zarur bo‘lgan ijtimoiy –psixologik xulq-atvor me’yorlari va tarbiyaviy ta’sir usuli. 
U ma’lum harakatlarni rag‘batlantirish yoki to‘xtatish, shaxsni ijobiy harakatlarga 
undash xarakteriga ega bo‘ladi. Psixologik va pedagogik diagnostikada talab 
(psixologik-pedagogik talab)lar to‘rtta guruhga ajratiladi. Ular: 1) nazariy 
xarakterga ega talab (psixologik va pedagogik ko‘rsatma, yo‘l-yo‘riq, maslahat; 
o‘lchov birliklari); 2) amaliy xarakterga ega talab (tashxislash jarayonida ustuvor 
bo‘lgan omillarga tayanishni taqozo qiladigan psixologik-pedagogik talab; o‘lchov 
birliklari); 3) ob’ektiv qonuniyatlar asosida shakllantiriladigan tashxis tamoyillari; 
4) tashxislash jarayonini tashkil qilish tartibi va qoidalari.
Tamoyil 
(lot. “principium” – boshlang‘ich)
 
– muayyan ta’limot, nazariya, fan 
yoki qarashlarning asosiy, boshlang‘ich holati.
 
135
Педагогика. Изоҳли луғат / Ў.Асқарова, М.Усмонбоева, Х.Рахматова, Ф.Эҳсонова, 
Ф.Асқарова. – Наманган: НамДУ, 2014. – 130-б.

---

222
Tarbiyaviy imkoniyat
– shaxs yoki jamoaning individga tarbiyaviy ta’sir 
ko‘rsatish quvvati va qobiliyatlari.
Tarbiya jarayoni
– muayyan, aniq maqsad va ijtimoiy tajriba asosida yosh 
avlodni har tomonlama o‘stirish, uning ongi, xulq-atvori, dunyoqarashini tarkib 
toptirish jarayoni; o‘qituvchi va o‘quvchi (tarbiyachi va tarbiyalanuvchi)lar 
o‘rtasida tashkil etilib, aniq maqsadga yo‘naltirilgan hamkorlik jarayoni.
Tarbiyalanganlik
- o‘quvchida axloqiy fazilatlar, mehnat ko‘nikmalari hamda
hayotiy tajribaning shakllanganligi yoki rivojlanganligi. 
Tarbiyalash
– 1) o‘quvchini tarbiyalab voyaga yetkazish, ulg‘aytirish; 2) 
shaxsni tarbiyalash yo‘lida amaliy pedagogik harakatlarni, faoliyatni tashkil qilish.