Namangan Davlat universiteti Pedagogika va jismoniy madaniyat fakulteti “Boshlang`ich ta`lim metodikasi” kafedrasi o’qituvchisi



Download 461,81 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/9
Sana21.02.2022
Hajmi461,81 Kb.
#58574
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
mustaqil soz turkumlari. ot

 
 4-§. Отларнинг луғавий шакллари 
 
Отларнинг исмлар гуруҳига кириши ҳақида юқорида (44-бет) сўз юритилди. Исмларнинг 
кўплик, кичрайтириш-эркалаш, қиѐслаш маъноларини ифодалайдиган шакллари луғавий 
шакл деб юритилади. Шулардан бирлик-кўплик шакли билан танишамиз. 
 
5-§. Отларнинг бирлик ва кўпликда қўлланиши (сон категорияси) 
 
Отлар бирлик ва кўплик сонда келади. Бирлик сондаги отлар бир предметни билдиради. 
Кўплик сондаги отлар бирдан ортиқ предметни билдиради. Отлар кўпликда -лар қўшимчаси 



орқали ифодаланса, морфологик усул ҳисобланади: болалар, уйлар. Кўплик маъноси 
қўшимчасиз ҳолда махсус сўзлар ѐрдамида ифодаланса, лексик усул ҳисобланади: бир 
қанча одам, минг-минг дарахт, бешта дафтар. Баъзан бу усуллар аралаш ифодаланиши 
мумкин (лексик-морфологик усул)Кўп ота-оналар келишди
Ҳаракат-ҳолат, белги номини билдирган отлар, доналаб саналмайдиган нарса ва жисм 
номлари, жуфт предметларни билдирувчи отлар ва атоқли отлар фақат бирликда қўлланади:
дўстлик, ун, кўз, Муаттар ва ҳ. 
-лар қўшимчаси кўплик маъносидан ташқари қуйидаги маъноларни ифодалайди: 1) 
нарсаларнинг турини, навини хилини: Дўконга ёғлар (гуручлар, сувлар ва ҳ.) келтирилди; 2) 
жамликни: Маъмурахонлар келишди; 3) ҳурматни: Дадамлар ишлайдилар;
4) кинояни: Жаноблари келибдилар-да; 5) кучайтиришни: Бошларим оғриб кетди; 6) 
тахминни: Соат бешларда келади. 
-лар кўрсаткичи отлардан ташқари олмош, сон, сифат, феъл, равиш туркумидаги сўзларга 
ҳам қўшилиши мумкин: булар, кимлар, бизлар, тушунтиришлар, катталарни, бешлар, 
илгарилари, келганлар каби. Бу кўрсаткич феълга қўшилганда тусловчи таркибида келади:
борадилар (3-шахс тусловчи таркибида). 

Download 461,81 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish