Наманган давлат университети педагогика факультети

Заиф эшитадиган тоифалар
Заиф эшитиш болаларннг иккала қулоғннг эшитиш қобилияти оқибатида атроф мухитда мулоқот қилиш қийинлиги билан ҳаракатланади. Бунинг сабаби хар турли бўлши мумкин. Кўпинча эшитиш аъзоларининг туғма равишда ривожланмай қолиши инфекция таъсирида ўрта қулоқнинг касалланганлиги, баъзи холларда эса марказий асаб системасининг миннегит-энцофалит билан касалланганлиги бўлиши мумкин. Бурун ва томоқ касалликлари хам эшитиш қобилиятга салбий таъсир кўрсатади. Заиф эшитш болалар нутқига салбй таъсир этиб уларнинг асаб ситемасини маълум даражада бузиши мумкин. Ёш болаларда эшитиш қобилиятини йўқолиши улар нутқини тўла тўкис бўлмаслиги баъзи харфларни тўла тўкис ифодалай олмаслик (ш, с, з, д, ф каби) сўз жумлаларнинг охирги харфларини нотўғри талаффуз қилади. Чунки бунда болалар билан сўзлшш пайтида улар хар бир сўз ёки жумлани тўла тўкис эшита омаганлиги учун ўз хохишича чўлдираб қўяди. Натжада аста секин аграматизм холлари юзага келади. Эшитиш қобилияти пастилги натижасида унга қарата айтилаётган жумлаларни охиригача назорат қила олмаслкдан бола нутқида жарангдорлик бўлмайди. Эшитиш қобилияти паст бўлган болалар умумий мактабда аста секин илм олишга иштиёқи сўни боради. Тажрибаси кам ёки малкасз педагоглар бундай болаларни ялқов, дангаса, ақли заиф болалар тоифасига киритиб қўядилар вахолангки бундай болалар ўқиётган дарс програмасин аниқ эшита олмайди, қайта қайта ўқитувчидан сурашга уялади, чунки синфдошлари учун “кар-соқов” деб камситшларидан чўчийди. Натижада бу ўқувчидан педагог бирор саволга жавоб беришини сўраса у ўзини йўқотиб қўяди, жавоблари эса таваккал ўқилган дарсга таълуқли бўлмаган жавоб ҳам бўлиши мумкин. Агар педагог тўсатдан савол берса у саросимага хам тушиб қолади. Карларннг ўзаро мулоқоти ўзига хос имо ишора ва мимика воситаси билан амалга оширилади. Албатта бундай имо ишоралар жуда содда кўринишга эга. Аста секин имо ишоралардан лабнинг қимирлашига қараб мулоқат қилиш мимикаси бўшаштирилад. Бунда кар ўзига қарата айтлган сўзларни эшита олмайди, аммо гапираётган одамнинг лабларига разм солибтуради.мунтазам равишда тажрибали педагог рахбарлигида ушбу усулда шуғуллана бориши яхши самара беради.