Namangan davlat universiteti kimyo kafedrasi organik birikmalarning tuzilish nazariyasi

Nazoratsavollari
Raqobatbardosh reaktsiyalar va ular orqali reaksion qobilyatini aniqlash. Benzol va toluolni elektrofil nitrolash.

Laboratoriya ishi №10

UGLEVODORODLARNING OKSIDLANISH XUSUSIYATLARI
T ajriba №1. Organik moddalar tarkibidagi uglerod va vodorodni aniqlashIshning bajarilishi:Organikmoddalarning tarkibida asosan 4 xil element bor: C-uglerod, H-vodorod, O-kislorod, N-azot. Bularni umumlashtirib organogenlar deb ataladi. Organik birikmalarning sifat analizi ular parchalanganda (yoki yonganda) hosil bo’ladigan noorganik birikmalar CO₂, H₂O, NH₃, H₂S va boshqalarning sifat reaksiyalari bilan aniqlashga asoslangan. Deyarli hamma organik moddalar qizdirilganda o’z xossalarini o’zgartirib, suyuqlanadi va qorayadi.

Quruq probirkaga 1ml gliserin (yoki 2g shakar) va mis (II)-oksid solib aralashtiring. Aralashmaning yuqorirog’ qismiga gigroskopik paxta joylashtirib, uning ustiga o’tda toblangan (suvsizlangan) mis sulfat kukunidan bir oz soling. Egik nay o’rnatilgan rezina tiqin bilan probirka berkitiladi. Nayning ikkinchi uchini bariy gidroksidli (yoki kalsiy gidroksidli) probirkaga tushiring. Tekshirilayotgan modda solingan probirkani extiyotlik bilan qizdirinng, bunda birikma tarkibidagi uglerod (IV)-oksid, vodorod esa suv hosil qiladi. Bunda karbonat angidrid ikkinchi probirkadagi bariy gidroksidni oq loyqaga bariy karbonatga, suv esa oq suvsiz mis-(II)-sulfatini ko’k kristallariga aylantiradi. Reaksiya olib borilayotgan birinchi probirka tubida yaltiroq element-mis hosil bo’ladi.

C₁₂H₂₂O₁₁ + 24CuO  12 CO₂ + 11H₂O + 24Cu

Ba(OH)₂ + CO₂ BaCO₃ + H₂O

CuSO₄ + 5H₂O  CuSO₄^.5H₂O