Namangan davlat universiteti "iqtisodiyot"

Investitsion faoliyatni moliyalashtirish manbalari.

Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxonalarning asosiy va aylanma ishlab chiqarish fondlariga investitsiyalarni moliyalashtirishning o'ziga xos manbalari shakllantirilgan bo'lib bunday manbalari korxonalarning o'z o'zini moliyalashtirish tamoyillariga asoslangan holda quyidagi manbalari mavjuddir:

1. 
   Korxona va jismoniy shaxslar jamgarmalari;
   
2. 
   Bank kreditlari xisobiga moliyashtiriladigan investitsiyalar:
   

1. 
   Xorijiy investitsiyalar
   
2. 
   Davlat byudjeti va byudjetdan tashkari fondlar mablag'lari xisobiga moliyalashtiriladigan investitsiyalar.
   

Sunggi yillarda investitsiyalar tarkibi, xususan, byudjetdan ajratiladigan investitsiyalar va bank kreditlari ahamiyati keskin o'zgardi. Davlat byudjetining investitsiya sarflari 2003yilda 29,4 foizni tashkil qilgan bulsa, 2004 yilda 0,9 foizga kupaygan, ya'ni 30,3 foizni tashkil etdi. Monetar siyosat kuchaytirilishi korxonalar moliyaviy axvolining barqaror emasligi korxona va jismoniy shaxslar mablag'laridan moliyalashtiriladigan investitsion loyixalarning hajmiga o'z ta'sirini ko'rsatadi. Investitsion loyihalarni moliyalashtirishga va korxonalar uchun samarali bo'lishiga iqtisodiy infratuzilmaning markaziy bo'g'ini moliyaviy mexanizmning tarkibiy qismi bo'lgan soliklar mexanizmi xisoblanadi. CHunki soliklar xam xar bir korxona mikyosida tuzilgan investitsion loyixalarning iqtisodiy samarasi takdirini xal kilishda asosiy urinni egallaydi. O'zbekistonda xam investitsion loyixalarni tuzishda va moliyalashtirish uchun kulay investitsiya muxitni yaratish bo'yicha izchil chora- tadbirlar ishlab chikilmokda.

Ularning negizida ikkita asosiy omil yotadi:

-iqtisodiy barkarorlik;

-inflyatsiya jarayonlarini tartibga solish va milliy valyuta- sumning to'lov kobiliyatini oshirishga yunaltirilgan makroiqtisodiy siyosat.

Xozirgi paytda O'zbekiston Respublikasida kulay investitsiya loyixalarini tuzish va ularni moliyalashtirish bo'yicha kuyidagi omillar mavjud:

-investitsion loyixalar bilan shugullanuvchi shaxslarni ragbatlantirish;

-sanoatning ustuvor soxalari, yokilgi, energetika majmualari bo'yicha investitsion loyixalar tuzish jadallashtirish;

-xalk xo'jaligida ilm fanga talab kuchli tarmoqlarida ishlab turgan kuvvatlarni yangilash va yangilarini barpo etish bo'yicha intellektual investitsion loyixalarni amalga kiritilishi.

Investitsiya loyihasini moliyalashtitrish manbalari va ishtirokchilari quyidagi jadvalda keltirilgan.

2.