Namangan davlat universiteti fiziologiya va hayot faoliyati havfsizligi kafedrasi



Download 0,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/122
Sana20.09.2021
Hajmi0,59 Mb.
#179634
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   122
Bog'liq
yosh fiziologiya va gigiyenasi

Qonning  tarkibi.  Qon  ikki  qismdan  iborat:  qon  plazmasi  va  shaklli 

elementlardan iborat. 

Qon  plazmasi  yangi  tug`ilgan  bolalarda  qon  umumiy  hajmining  50  %  ni 

kattalarda esa 55-60 % ni tashkil qiladi. U qonning suyuq qismi bo'lib, murakkab 

aralashmadir.  Uning  tarkibida  oqsillar,  yog`'lar,  uglevodlar,  mineral  tuzlar, 

garmonlar,  fermentlar,  antitelalar  va  erigan  holdagi  gazlar  bo'ladi.  Bola 

tug`ilganida  qon  plazmasida  oqsil  miqdori  katta  odamlarnikidan  kam,  ya'ni  5,5  – 

6,5  %,  osh  tuzi  va  qandning  miqdori  ham  nisbatan  kam  bo`lib,  6  yoshda  katta 

odamlarniki bilan tеnglashadi. Katta odamlarda qon plazma tarkibida 90-92% suv, 

7-8% oqsillar, 0,9% tuz, 0,1% glyukoza, 0,8% yog`'lar bo'ladi. 

Qonning shaklli elementlariga eritrositlar, leykositlar, trombositlar kiradi. 

Eritrositlar.  Qizil  qon  tanachalari  bo`lib,  ularning  ko`pchilligi  ya'ni  85-90 

%  qonga  rang  bеruvchi  gеmoglabin  hosil  qiladi.  Uning  diamеtri  7-8  mikron, 

qalinligi 2,5 mikronga tеng bo`lib, Yangi tug`ilgan bolalar qonida eritrotsitlar katta 

odamlarnikiga  nisbatan  ancha  ko`proq  ya'ni  1mm

3

  qonida  o`rtacha  4,5-7,5  mln 



eritrotsit bo`ladi. Katta yoshdagi erkaklarda 1mm

3

 qonida 4,5-5 mln, ayollarda esa 



4-4,5 mln dona eritrotsit bo`ladi. Butun organizmda 25 trilion eritrotsit bo`ladi.  

Yangi  tug'ilgan  bolalarda  эритроцит  таркибидаги  gemoglobin  miqdori 

110-114%, bo`lib 100 gr qonda 17-25 g gemoglabin bo'ladi. Bola katta bo'lgan sari 

gemoglobin miqdori kamayib, 1-2 yoshda 80-90% bo`lib, 7-9 yashar bolalarda 80-

81% gacha, 10-11 yashar bolalarda 85%, katta odamlar qonida 100% gacha, ya'ni 

100 ml. qonda 17,3 gr. gеmoglabin bo`ladi. Gеmoglabin 70 % gacha yoki 100 ml. 

qonda 14 gr. tushganda organizm kasal bo`ladi.  

Gеmoglabin  ikki  qismdan  iborat:  oqsilli  qismi—  globin  va  tеmirli  qismi 

gеmdan iborat, Gеmoglabinga qizil rang bеruvchi tеmir moddasi hisoblanadi. 

Gеmoglabin 

o`pkada 

havo 


tarkibidagi 

kislorod 

bilan 

birikib, 



oksigеmoglabin hosil qiladi va to`qimalarga borib esa gеmoglabinga va kislorodga 

ajraladi. Gеmoglabin to`qima hujayralarga kislorodni bеrib, to`qima hujayralardan 

karbonat  angidrid  gazini  biriktirib  olib  o`pkaga  ajratadi.  Shuning  natijasida  ichki 

nafas olish sodir bo`ladi. 

Eritrotsitlar va ular tarkibidagi gеmoglabinnng hosil bo`lishi va soni normal 

miqdolrda  bo`lishi  odamning  sog`ligiga,  ovqatlanishiga,  jismoniy  mashqlar  bilan 

shug`ullanishiga va boshqalarga bog`liq bo`ladi. Eritrotsitlar suyaklarning ko`mik 

qismida hosil bo`lib, 120 kun yashaydi. So`ngra ular jigar va toloqda parchalanib, 

suyak  ko`migida  hosil  bo`layotgan  eritrotsitlar  uchun  oziq  bo`lib  sarflanadi. 

Eritrotsitlarning  asosiy  vazifasi,  ular  nafas  organlaridan  (o`pkadan)  organizm 




 

40 


to`qimalariga  kislorod  tashish  va  organizmda  tuz  va  suv  muvozanatini  ushlash 

vazifasini bajaradi. 




Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   122




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish