Namangan davlat universiteti fizika matematika fakulteti matematika kafedrasi


Juft va toq funksiyalarning Furye qatorlari



Download 427,06 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/7
Sana06.12.2019
Hajmi427,06 Kb.
#28656
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
furye integralining tor tebranishida qollanilishi.

Juft va toq funksiyalarning Furye qatorlari

Juft va toq funksiyalarning Furye qatorlari birmuncha sodda ko’rinishga ega 

bo’ladi, ya’ni f(x) funksiya 

[

]



π

π ,

da berilgan juft funksiya bo’lsin. U shu 



[

]

π



π ,

 



oraliqda integrallanuvchi bo’lsin. U holda f(x)cosnx juft funksiya, f(x)sinnx 

(n=1,2,…) esa toq funksiya bo’ladi va ular 

[

]



π

π ,

da integrallanuvchi bo’ladi. 



         (1.2) formulalardan foydalanib, f(x) funksiyaning Furye koeffisientlarini 

topamiz:                           

                   

=





+



=

=







π

π

π

π

π

π

0

0



cos

)

(



cos

)

(



1

cos


)

(

1



nxdx

x

f

nxdx

x

f

nx

x

f

a

n

  

 



21 

                       

                                    

=

π



π

0

cos



)

(

2



nxdx

x

f

    


,...)

2

,



1

,

0



(

=

n

,

 

                  



=





+

=



=





π

π

π

π

π

π

0

0



sin

)

(



sin

)

(



1

sin


)

(

1



nxdx

x

f

nxdx

x

f

nxdx

x

f

b

n

               

                        

0

sin



)

(

sin



)

(

1



0

0

=







+

=





π



π

π

nxdx

x

f

nxdx

x

f

     


,...)

3

,



2

,

1



(

=

n

.                                                                            

Demak, juft f(x) funksiyaning Furye koeffisientlari 

          

=



π

π

0

cos



)

(

2



nxdx

x

f

a

n

  

,...)



2

,

1



,

0

(



=

n

0



=

n

b

   


,...)

3

,



2

,

1



(

=

n

               (1.6) 

bo’lib, Furye qatori esa 

                         



=

+

=



1

0

cos



2

)

;



(

~

)



(

n

n

nx

a

a

x

f

T

x

f

               bo’ladi. 

             Endi f(x) funksiya 

[

]



π

π ,

da berilgan toq funksiya bo’lsin va u shu 



[

]

π



π ,

 



oraliqda integrallanuvchi bo’lsin. Bu holda f(x)cosnx toq funksiya, f(x)sinnx 

(n=1,2,…)  esa juft funksiya bo’ladi. (1.2) formulalardan foydalanib, f(x) 

funksiyaning Furye koeffisientlarini topamiz: 

          

=





+



=

=







π

π

π

π

π

π

0

0



cos

)

(



cos

)

(



1

cos


)

(

1



nxdx

x

f

nxdx

x

f

nxdx

x

f

a

n

    


              

0

cos



)

(

cos



)

(

1



0

0

=







+

=





π



π

π

nxdx

x

f

nxdx

x

f

  

,...)



2

,

1



,

0

(



=

n

,       


          

=





+



=

=







π

π

π

π

π

π

0

0



sin

)

(



sin

)

(



1

sin


)

(

1



nxdx

x

f

nxdx

x

f

nxdx

x

f

b

n

     


                           

x

nxd

x

f

=



π

π

0

sin



)

(

2



  

,...)


3

,

2



,

1

(



=

n

Demak, toq f(x) funksiyaning Furye koeffisientlari 



22 

                                  

0

=



n

a

      


,...)

,

2



,

1

,



0

(

=



n

                    



=

π



π

0

sin



)

(

2



nxdx

x

f

b

n

        


,...)

3

,



2

,

1



(

=

n

                                (1.7) 

bo’lib, Furye qatori esa 

                            



=

=

1



sin

)

;



(

~

)



(

n

n

nx

b

x

f

T

x

f

 

bo’ladi. 



Misol.

)

(



)

(

2



π

π



=

x



x

x

f

 funksiyaning Furye qatori yozilsin. (1.6) 

formulalardan foydalanib berilgan funksiyaning Furye koeffisientlarini topamiz: 

                                  

=

=



π

π

π

0

2



2

0

3



2

2

dx



x

a

,  


              



=

=



=

π

π

π

π

π

π

0

0



0

2

2



sin

4

sin



2

cos


2

nxdx

x

n

n

nx

x

nxdx

x

a

n

                                     

              

,...)


2

,

1



(

4

)



1

(

cos



cos

4

2



0

0

=



=





+





−



=



n

n

nxdx

n

nx

x

n

n

π

π

π

.   


Bundan,

2

)



(

x

x

f

=

 funksiyaning Furye qatori ushbu 



       



=

+



=



+

1



2

2

2



2

2

2



...)

3

3



cos

2

2



cos

(cos


4

3

cos



4

)

1



(

3

~



n

n

x

x

x

nx

n

x

π

π

         

ko’rinishida bo’ladi. 

[-l,l] oraliqda berilgan funksiyaning Furye qatori. 

Biz yuqorida 

[

]

π



π ,

 oraliqda berilgan funksiya uchun uning Furye qatori 



tushunchasini kiritdik. Bunday tushunchani ixtiyoriy [l,l] (l>0) oraliqda berilgan 

funksiya uchun ham kiritish mumkin. 

             f(x) funksiya [l,l] (l>0) da berilgan va shu oraliqda integrallanuvchi 

bo’lsin. 

23 


                                 

x

l

t

π

=

                                                                      (1.8) 



Almashtirish bajaramiz, bu almashtirish [l,l] oraliqni 

[

]



π

π ,

  oraliqqa o’tkazadi. 



Agar  

                             

( )

t

t

l

f

x

f

ϕ

π

=





=



)

(

 



deb olsak, u holda 

( )


t

ϕ

 funksiyani 

[

]

π



π ,

 da berilgan va shu oraliqda 



integrallanuvchi bo’lishini ko’rish qiyin emas. Bu 

( )


t

ϕ

 funksiyaning Furye qatori 

quyidagicha bo’ladi: 

                        

( ) ( )

(

)



=



+

+

=



1

0

sin



cos

2

;



~

n

n

n

nt

b

nt

a

a

t

T

t

ϕ

ϕ

bu yerda 



                         

( )


ntdt

t

a

n

cos


1



=

π

π

ϕ

π

     


(

)

,...



2

,

1



,

0

=



n

,    


                        

( )


=



π

π

ϕ

π

ntdt

t

b

n

sin


1

      


(

)

,...



3

,

2



,

1

=



n

Yuqoridagi (1.8) tenglikni e’tiborga olsak, u holda 



                        



=





+

+







1

0

sin



cos

2

~



n

n

n

x

l

n

b

x

l

n

a

a

x

l

π

π

π

ϕ

 

bo’lib, uning koeffisientlari qo’yidagicha: 



                     

xdx

l

n

x

l

l

a

l

l

n

π

π

ϕ

cos


1







=

        


(

)

,...



2

,

1



,

0

=



n

                    



xdx

l

n

x

l

l

b

l

l

n

π

π

ϕ

sin


1







=

         

(

)

,...



3

,

2



,

1

=



n

 

bo’ladi. 



               Natijada 

24 


                       

( )


=







+

+

1



0

sin


cos

2

~



n

n

n

l

x

n

b

l

x

n

a

a

x

f

π

π

                              (1.9) 

ga ega bo’lamiz, bu yerda 

                    



dx

l

x

n

x

f

l

a

l

l

n

π

cos


)

(

1



=



    

(

)



,...

2

,



1

,

0



=

n

                    



=



l

l

n

dx

l

x

n

x

f

l

b

π

sin


)

(

1



     

(

)



,...

3

,



2

,

1



=

n

.                               (1.10) 

(1.9) ning o’ng tomonidagi trigonometrik qatorni  [-l,l] da berilgan f(x) ning 

Furye qatori deyiladi, (1.10) Furye koeffisientlari deyiladi. 

Misol.Ushbu 

                           



x

e

x

f

=

)



(

       


(

)

1



1





x

 

funksiyaning Furye qatori yozilsin.  



                 (1.10) formulalardan foydalanib berilgan funksiyaning Furye 

koeffisientlarini topamiz (bunda l=1) 

                         



=



=

1

1



1

0

e



e

dx

e

a

x

                   



+



=

+



+

=

=



1

1

1



1

2

2



1

cos


sin

cos


x

x

n

e

n

x

n

x

n

n

dx

n

e

a

π

π

π

π

π

              

        

(

)



( )

2

2



1

1

2



2

1

1



cos

cos


1

1

π



π

π

π

n

e

e

n

e

n

e

n

n

+



=



+

=



   


(

)

,...



2

,

1



=

n

,  


               



+

=



+

=



=

1

1



1

1

2



2

1

cos



sin

sin


x

x

n

e

n

x

n

n

x

n

xdx

n

e

b

π

π

π

π

π

 

   



(

)

(



)

=



+

=

+



+

=





e

e

n

n

n

n

n

e

n

en

n

1

2



2

1

2



2

1

cos



cos

cos


1

1

π



π

π

π

π

π

π

π

 

               



( )

(

)



( )

π

π

π

π

n

n

e

e

e

e

n

n

n

n

2

2



1

1

1



2

2

1



1

1

1



+



=

+



=



+

    



(

)

,...



3

,

2



,

1

=



n

 

25 



 

Demak,

x

e

x

f

=

)



(

 funksiyaning 

(

)

1



1





x

 Furye qatori ushbu

 

              



(

)

( )



( )



=

+







+



+

+



+



1

2

2



1

2

2



1

1

sin



1

1

cos



1

1

2



~

n

n

n

x

x

n

n

n

x

n

n

e

e

e

e

e

π

π

π

π

π

 

ko’rinishda bo’ladi. 



            


Download 427,06 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish