Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

XALQ BIRLIGI
—
 
1995-yil 27-martda Toshkentda tashkil etilgan O‗zbekiston 
harakati. Uning maqsadi, O‗zbekiston xalqining birligini yanada mustahkamlash, 
fuqarolarda mustaqil O‗zbekistonning buguni, kelajagiga nisbatan mas‘uliyatni 
oshirishdir. 
XALQ DEMOKRATIK PARTIYASI 
—
 
O‗zbekiston Respulikasidagi mavjud 
siyosiy partiyalardan biri. Qisqаchа nomlаnishi – O‗zbekiston XDP. Unga 1991-yil 1-
noyabrdаgi pаrtiyaning Tа‘sis qurultoyidа аsos solindi. O‗zbekiston Xаlq demokrаtik 
pаrtiyasi O‗zbekiston Respublikаsinining ijtimoiy qo‗llаb-quvvаtlаshgа vа himoyagа 
muhtoj fuqаrolаrining mаnfааtlаrini ifodаlаydi vа himoya qilаdi. Eng аvvаlo, bulаr 
iqtisodiyotdа bаnd bo‗lmаgаn mehnаtgа lаyoqаtli аholi, ijtimoiy qo‗llаb-quvvаtlаshgа 

---

315 
ehtiyoj sezаdigаn vа ishgа joylаshishdа qiyinchiliklаrgа duch kelаyotgаn odаmlаrdir. 
Bulаr – pedаgoglаr, vrаchlаr, boshqа ijtimoiy sohаlаrning xodimlаri vа mutаxаssislаri, 
kаm tа‘minlаngаn vа ko‗p bolаli oilаlаr, pensionerlаr hаmdа, imkoniyatlаri cheklаngаn 
kishilаr. O‗zbekiston XDP dаvlаt tomonidаn ushbu toifа kishilаrining mаnfааtlаrini 
ko‗zlаb izchil siyosаt olib borilishigа hаrаkаt qilаdi, ulаrni o‗zining elektorаti deb 
hisoblаydi vа sаylov kаmpаniyalаridа ulаrning qo‗llаb-quvvаtlаshigа umid bog‗lаydi. 
Pаrtiya o‗zining ommаviy аxborot vositаlаrigа egа. Uning mаrkаziy nаshrlаri: o‗zbek 
tilidа chop etilаdigаn ―O‗zbekiston ovozi‖ gаzetаsi; rus tilidа chop etilаdigаn ―Golos 
Uzbekistаnа‖ hаftаligi. XDP parlamentga bo‗lib o‗tgan saylovlarda qo‗yidagicha 
deputatlik o‗rinlarini egalladi: 1994-yilda 69 ta (27 foiz), 1999-yilda 49 ta (19 foiz), 
2004-yilda 28 ta (22 foiz), 2009-yilda 32 ta (24 foiz), 2014-yilda 27 ta (20 foiz) 
deputatlik o‗rinlarini egalladi.
XALQ DEPUTATLARI KENGASHI
— O‗zbekiston Respublikasining mahalliy 
davlat hokimiyati vakillik organlari. Ular davlat va fuqarolarning manfaatlarini ko‗zlab 
o‗z vakolatlariga taalluqli masalalarni hal etadilar. Mahalliy hokimiyat organlari 
ixtiyoriga quyidagilar kiradi: qonuniylikni, huquqiy-tartibotni va fuqarolarning 
xavfsizligini ta‘minlash; hududlarni iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlantirish; 
mahalliy budjetni shakllantirish va uni ijro etish, mahalliy soliqlar, yig‗imlarni belgilash, 
budjetdan tashqari jamg‗armalarni hosil qilish; mahalliy kommunal xo‗jalikka rahbarlik 
qilish; atrof-muhitni muhofaza qilish; fuqarolik holati aktlarini qayd etishni ta‘minlash; 
normativ hujjatlarni qabul qilish hamda O‗zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga va 
O‗zbekiston Respublikasi qonunlariga zid kelmaydigan boshqa vakolatlarni amalga 
oshirish. Xalq deputatlari Kengashlarining vakolat muddati - 5 yil. Vakillik hokimiyatini 
tegishliligiga qarab viloyat, tuman va shahar hokimlari boshqaradi. Xalq deputatlari 
mahalliy Kengashlarining faoliyatini tashkil qilish, ularning vakolat doirasini va xalq 
deputatlari mahalliy Kengashlarini saylash tartibi qonun bilan belgilanadi. Viloyat, tuman 
va shahar hokimi tegishli xalq deputatlari Kengashiga viloyat, tuman, shahar ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlanishining eng muhim va dolzarb masalalari yuzasidan hisobotlar taqdim 
etadi, ular bo‗yicha xalq deputatlari Kengashi tomonidan tegishli qarorlar qabul qilinadi.