Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

VATANPARVAR 
(grek. 
patriotes 
- hamqishloq, vatandosh) — o‗z vataniga sodiq, 
uning manfaatlariga xizmat qiluvchi kishi. 
VATANPARVARLIK
(grek. 
patriotes
dan - vatandosh, 
patris 
- vatan) — 
kishilarning ona yurtiga, o‗z oshyoniga muhabbati va sadoqatini ifodalaydigan 
tushuncha. V. barcha kishilar, xalq, millatlar uchun umumiy bo‗lgan, asrlar davomida 
sayqallanib kelgan umuminsoniy tuyg‗u, ma‘naviy qadriyatlardan biri. Tarixiy jihatdan 
V. kishilarning o‗z vatanlari taqdiri bilan bog‗liq ijtimoiy rivojlanish, xalqlarning o‗zlari 
yashayotgan hududning daxlsizligi va mustaqilligi yo‗lidagi kurashi jarayonida 
takomillashib kelgan his-tuyg‗ular jamlanmasi hamdir. Bu vatanning o‗tmishi va hoziri 
bilan faxrlanishda, uning manfaatlarini himoya qilishda namoyon bo‗ladi. 
VAZIR
(arab. yuk ko‗taruvchi) — o‗rta asrlarda Yaqin va O‗rta Sharq davlatlarida, 
shu jumladan O‗rta Osiyo xonliklarida hukumat idorasi yoki kengashi (devon) boshlig‗i. 
V. lar vaziri a‘zam rahbarligida davlatni idora etish vazifalari bilan shug‗ullangan. V. lar 
podshoh, xon viloyat hokimligiga tayinlagan shahzoda va xonzodalarning yordamchilari 
hisoblangan. Arab xalifaligida V. lavozimini birinchi bo‗lib xalifa al-Mansur joriy etgan. 
Amir Temur va uning vorislari zamonida saltanatning markaziy ma‘muriyatini bosh vazir 
— devonbegi boshliq yetti V.dan iborat arkoni davlat boshqargan. Mazkur yetti V. 
devonbegiga bo‗ysungan va ular bilan bamaslahat davlatning muhim moliyaviy ishlarini 
olib borishgan. Xiva xonligida V. yuqori mansabdor shaxs sanalib, vazifasi soliq 
to‗plash, qo‗shni xonliklar bilan aloqa qilish, amaldorlarni tayinlash va h. k. dan iborat 
bo‗lgan. Xo‗jalik yoki boshqaruvning alohida bir sohasiga rahbarlik qilib kelgan 
amaldorlarni sobiq sho‗rolar davrida komissar, ministr, ana shu boshqaruv organini esa 
komissarlik, ministrlik so‗zlari bilan atash rasm bo‗lgan edi. Bu atamalar O‗zbekistonda 
ham mustaqillik yillarigacha qo‗llanib kelinib, keyin vazir, vazirlik atamalari bilan 
almashtirildi.
VAZIRI A‟ZAM
— ulug‗ vazir, vazirlar boshlig‗i. O‗rta asrlarda hukumatning oliy 
idoralarini boshqargan yuqori mansabdagi shaxs. Hozirda bosh vazir (bosh ministr) 
lavozimiga to‗g‗ri keladi.