Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

“SHO„ROI ULAMO”
(―Ulamolar kengashi‖) — Turkiston ulamolari jamiyati. 
1917-yil iyunda ―Sho‗roi islomiya‖dan ajralib chiqqan va 1918-yil 13-maygacha ish olib 
borgan. Jamiyat dasturi va nizomiga ko‗ra, ichki siyosiy tuzilmada shariat qonunlariga 
qat'iy rioya qilish, milliydiniy qadriyatlarni yuksaltirishga da‘vat etilgan va madrasalarni 
iqtisodiy qo‗llab-quvvatlash aytilgan. Biroq dasturda maishiy turmush va ayollar 
masalasida konservativ qarashlar ustunlik qilgan. 
SHOFI„IYLIK
— sunniylikdagi diniy-huquqiy mazhablardan biri. Muhammad ibn 
Idris ash-Shofi'iy asos solgan. Sh. molikiylik va hanbaliylik diniy-huquqiy tizimiga 
yaqinroq turadi. Sh. tarafdorlari islom huquqidagi qiyos va ra‘yni to‗la ma‘qullamaydi, 
Qur‘on, sunna va ijmoni asosiy manba deb biladi. Hanafiylikka qo‗shimcha manba 
sifatida amal qilib kelingan ―istihson‖ qoidasi ham Sh.da rad etilgan. Sh. dastlab Suriya 
va Misrda shakllangan, o‗rta asrlarga kelib Yaqin Sharq mamlakatlarida keng tarqalgan. 

---

352 
Hozirgi vaqtda Misr, Indoneziya, Shimoliy Kavkaz, Sharqiy Afrika mamlakatlarining 
ba'zilarida, qisman Suriyada va Janubiy Arab sultonliklarida e‘tiqod va ibodatga doir 
amallarni Sh. mazhabi bo‗yicha bajaruvchi musulmonlar bor. 
SHOH
(fors.) — Yaqin va O‗rta Sharqdagi ayrim musulmon mamlakatlari va 
Hindistonda (Dehli sultonligi) hukmdor (podshoh, qirol) unvoni. Sh. unvoni dastlab 
Sosoniylar davlatida qo‗llanilgan. Eronda shahanshoh ko‗rinishida saqlangan. 
SHOMONLIK
(evenkcha 
shaman
- jazavaga tushish) — ibtidoiy diniy e‘tiqod 
shakllaridan biri. Yovuz va ezgu ruhlarga, ularning inson hayotiga ta‘sir ko‗rsatishiga 
ishonish Sh.ning asosini tashkil etadi. Sh.da uning ruhoniylari - shomonlar ruhlar bilan 
aloqa bog‗lay oladigan, bo‗lajak voqealarni oldindan aytib bera oladigan shaxslar deb, 
ularga sig‗iniladi.