Нафас олиш системаси ҳаво ўтказувчи йўллар ва респиратор

Ҳаво ўтказувчи йўллар

Ҳаво ўтказувчи йўллар

Уларга бурун бўшлиғи, ҳиқилдоқ, трахея ва бронхлар киради. Ҳаво

ўтказувчи йўлларнинг девори асосан ( трахея, йирик ва ўрта бронхларда)

тўрт қаватдан иборат: шиллиқ, шиллиқ ости, фиброз-тоғай ва адвентициал.

Шиллиқ қават ўз навбатида эпителий, хусусий пластинка ва баъзи ҳолларда

мушак пластинкани ўз ичига олади. Шиллиқ парданинг эпителийси нафас

ўтказувчи йўлларнинг турли соҳаларида ўзига хос бўлиб, юқорида кўп

қаватли ясси (бурун бўшлиғининг даҳлиз қисми, товуш боғламларида) бўлса,

дистал бўлимларда кўп қаторли цилиндрсимон киприкли эпителий (трахея,

йирик, ўрта бронхлар) аста-секинлик билан бир қаторли кубсимон киприкли

эпителий билан алмашинади (терминал бронхиолалар).

Ҳаво ўтказувчи йўллар эпителий тўқимаси таркибига турли хил

ҳужайралар киради

Энг кўп учрайдиганлари киприкли ҳужайралардир. Улардан ташқари

Энг кўп учрайдиганлари киприкли ҳужайралардир. Улардан ташқари

эпителийда қадаҳсимон (мукоцитлар), эндокрин, микроворсинкали (жиякли),

базал (камбиал) ҳамда секретор ѐки Клар ҳужайралари ҳам жойлашади. Шу

билан бир қаторда эпителиоцитлар орасида бириктирувчи тўқимадан ўтиб

олган антиген тақдим қилувчи (Лангерганс) ҳужайралари ва лимфоцитларни

ҳам учратиш мумкин

Киприкли ҳужайралар призма шаклида бўлиб апикал

Киприкли ҳужайралар призма шаклида бўлиб апикал

юзасида 250 га яқин киприкчалар тутади. Улар ҳиқилдоқ. тарафга ҳаракат

қилиб, ҳаво орқали кирган турли ѐт моддаларни ташқарига чиқаришга ѐрдам

беради. Бронхларнинг диаметри кичрайган сари бу ҳужайраларнинг

баландлиги пасаяди.

Киприкли ҳужайралар орасида қадаҳсимон ҳужайралар