Nafas olish a`zolarining tuzulishi va nafas olish mehanizmini o`rganish Burun bo’shlig’i cavitas nasi

3. Qiz bolaning rivojlanish bosqichlari va balog'atga yetish davri:
Tayanch iboralar:ayollarning ichki jinsiy a’zolari, qin, bachadon, bachadon naychalari, tuxumdon, homila, hayz sikli, germofroditizm.
1. Ayollar ichki jinsiy a'zolari anatomiyasi. Ichki jinsiy a'zolarga qin, bachadon, bachadon naychalari tuxumdonlar kiradi. Bu a’zolarning o'ziga xos anatomik tuzilishi va fiziologik xususiyatlari bor.
Qin — muskul to'qimadan tashkil topgan naycha shaklidagi a'zo, uzunligi 8-9 sm, qinnining ichki yuzasi shilliq qavat bilan qoplangan.
Ayollar qini hayz ko'rgan kunlaridan boshqa vaqtlarda zararli mikroblardan xoli bo'ladi. Chunki qinda yashovchi tayoqcha shaklidagi bakteriyalar qin shilliq qavatidagj glikogen bilan oziqlanib uni sut kislotagacha parchalaydi. Sut kislota qinda kislotali muhit paydo qiladi. Agar ayol organizmida biror yallig'lanish jarayoni mavjud bo'lsa, qinda har-xil mikroorganizmlar paydo bo'lishi mumkin, qin yuqon qismida bir oz kengayib, bachadon bo'ynini qisman ichiga olgan holda unga birikadi, natijada qin gumbazlari yuzaga keladi qinning orqa gumbazi chuqurroq, jinsiy aloqa vaqtida erkak urug'i shu gumbazchaga quyiladi va u yerdan bachadon bo'yni orqali bachadon bo'shlig'iga va undan naychalarga o'tadi.
Bachadon —muskul to'qimadan tashkil topgan, nok shaklida bo'ladi. U normal holatda uzunligi 8-9sm, kengligi 6-7sm, og'irligi 50-100gr, u uch qismdan bachadon bo’yni, tubi, tanasidan iborat bo'ladi. Hayz ko’rmagan vaqtda shilliq bilan to’ lib turadi.
Bachadon naychalari — bir juft a'zo bo'lib, uning asosi bachadonning har ikki tomoniga joylashgan, uzunligi 8-10 sm ga yetadi. Bachadon naychalaining uchi voronkaga o'xshab kengayib boradi va tuzilishi jihatidan shoqildasimon o'simtalar bilan tugaydi. Bachadon naychalari kanali kipriksimon epiteliy bilan qoplangan, kiprikchalar bachadon bo'shligi tomon tebranib turadi. Bu xolat erkak urug'i bilan ko’shilgan tuxum hujayraning bachadon bo'shlig'i tomon yo'nalishiga imkon beradi. Ayollarda bir juft tuxumdon bo'ladi, ular bachadon naychalaridan bir oz pastda har ikki tomonga joylashgan bo'lib, har birining og'irligi 6-8 gr, uzunligi 3-4 sm, qalinligi 1-2 sm keladi, tuxumdon ustini oq parda qoplagan. Ayollar qini tug'ish kanali sifatida va jinsiy aloqada jinsiy kanal vazifasini bajaradi qin qancha toza bo'lsa, bachadonga infeksiya tushish xavfi shuncha kam bo'ladi. Bachadon asosan homilani o'stirish va ma'lum vaqt o'tishi bilan homila tug'ilishini ta'minlovchi a'zo hisoblanadi. Bundan tashqari, hayz siklida ishtiroq yetadi.