Nafas a’zolari, ko’krak qafasi shikastlarida hamshiralik parvarishi. Reja

Nafas a’zolari, ko’krak qafasi shikastlarida hamshiralik parvarishi.

Reja:

• Ko’krak qafasining anatomik tuzilishi.
• O’mrov suyagi shikastlari;
• Qovurg’alar sinishi;
• Pnevmotoraks;

Ko’krak qafasi.

Nafas a’zolari.

O’mrov suyagi shikastlari

• O’mrov suyagi chiqishi
• Turlari: Klinikasi:
• - Akromial va to’sh uchlsrining; - Pog’onasimon deformatsiya ;
• - To’la va qisman - Og’riq;
• - Gematoma
• Tashxislash: Davosi:
• - Klinik belgi; - Chiqqan uchi joyiga solinadi.
• - Rentgenografiyaga
• asoslanadi

O’mrov suyagi sinishi

• Turlari: Klinikasi:
• - Ko’ndalang - Og’riq;
• - qiyshiq - pog’onasimon deformatsiya;
• - parchalanib - yelka ustining qisqarishi
• - suyaklarning Davosi:
• siljishi bilan - I-Yordam: Dezo bog’lami
• - Delbe usuli (3-4 haftaga Dezo halqalarini qo’yiash); - Suyak siniqlarini joyiga solib bo’lmasa operativ davo qilinadi

Dezo bog’lovi

Delbe usulida bog’lash

Qovurg’a sinishi

• Turlari:
• -Yakka sinish - ko’ndalang;
• (1 qovurg’a); - qiyshiq;
• - ko’p sonli - parchalanib;
• (2-4 qovurg’a) - suyaklarning siljishi bilan
• Klinikasi:
• - Chegaralangan sohada og’riq, nafas olganda, yo’talganda,
• gavda vaziyati o’zgarganda uning kuchayishi;
• - suyaklar siljishida pogonasimon deformatsiya;
• - krepitatsiya;
• - ko’krak sohasida qontalashlar;

• - nafas olishning qiyinlashuvi;
• - sionoz;
• - ko’p sonli siniqlarda shok holati yuzaga kelishi mumkin.
• Аsoratlari:
• - Pnevmotoraks;
• - o’tkir nafas yetishmovchiligi;
• - kollaps;
• - o’pkadan qon ketishi.
• Tashxislash:
• Klinik belgilarga asaslanib, rentgen tekshiruv orqali tasdiqlanadi.

O’mrov va qovurg’alar sinishi.

• Davosi:
• Singan sohaga 5-10 ml - 2%li novakain eritmasi yuborish, og’riqsizlantirishning chuqur va davоmli bo’lishi uchun, 10 minut o’tgach, ignani chiqarmay turib qo’shimcha ravishda 5ml – 0,2%li lidokain eritmasi uyboriladi. O’pka yallig’lanoshini oldini olish maqsadida nafas gimnastikasi, antibiotiklar va sulfanilamidlar buyuriladi. Pnevmoniyani oldini lolish maqsadida bemorning ko’krak qafasini bintlash tavsiya etilmaydi.

Ko’krak qafasiga teshib kiruvchi shikastlar.

• Sabablari:
• O’q otar qurollar, o’tkir predmetlarning, singan qovurg’a suyaklarining ta’siri.
• Bunda teri, teri osti to’qimasi va muskul qavati, plevra ba’zi hollarda o’pka ham shikastlanishi mumkin.
• Ko’krak qafasiga tashib kiruvchi shikastlarda ko’pincha pnevmotoraks kuzatiladi.

Pnevmotoraks

• Plevra bo’shlig’iga ko’krak devoridagi jarohat teshigi orqali (tashqaridan) yoki o’pka orqali (ichkaridan) havo kirishi natijasida hosil bo’ladi.
• Turlari:
• I. Yopiq pnevmotoraksda plevra bo’shlig’iga kirgan havo tashqi muhit bilan tutashmaydi, bunda ko’krak qafasi yoki o’pkadagi jarohat kanali yopilab qoladi.
• II. Ochiq pnevmotoraksda jarohat kanali ochilib turadi va plevra bo’shlig’iga tushgan havo tashqi muhit bilan bemalol tutashadi.
• III. Klapanli pnevmotoraksda jarohat kanali xususiyatiga ko’ra havo plevra bo’shlig’iga bemalol kirib, qaytib chiqa olmaydi. Shunga ko’ra bemor nafas olgan sayin plevra bo’shlig’iga tobora ko’proq havo yig’ila boshlaydi.

• Klinikasi:
• - Ko’krakning siqilishi;
• - nafas qisishi;
• - ko’karish;
• - ko’krak qafasining shikastlangan tomonida nafas olishning yo’qolishi;
• - tovushning titrab chiqishi;
• - ko’ks oralig’ a’zolarining sog’lom tomonga siljishi;
• - teri osti emfizemasini hosil bo’lishi.
• Gematoraks – plevral bo’shliqqa qon yig’ilishi. Oqib tushgan qon miqdori 1,5 – 3 lgacha yetishi mumkin
• Klininasida ichki qon ketishning alomatlari kuzatiladi
• Ko’pincha pnevmotoraks va gemotoraks birga uchraydi.

• I- Yordam va davosi:
• ochiq va klapanli pnevmotoraksda jarohatga okklyuziyalovchi, germetik, aseptik bog’lam qo’yiladi. Bemorga og’riq qoldiradigan va yurakni yaxshilovchi dorilar yuborib, darhol kasalhonaga transportirovka qilinadi.
• Davolash ko’krak devoridagi jarohatni xirurgik tozalash, uni qavatma- qavat jips qilib tikish, plevra bo’shligidan havo va qonni tortib olishdan iborat.

Кўкрак қафасининг шикастланиши

Кўкрак қафасининг шикастланиши (турлари ва ёрдам)

• Қовурғанинг синиши – ўрнатувчи боғлам
• Қовурғаларнинг кўп миқдорли синишлари – қовурғанинг бир ёки бир неча жойида синиши
• Ёрдамнинг моҳияти пахтадокали боғламни ёки сочиқни кўкрак қафасига ўрнатиб қўйиш. Зарур бўлса ёрдамчи ўпка вентиляциясини ўтказиш

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR;

• 1.A.J. Xamrayev “Xirurgiya va reanimatsiya asoslari” Toshkent 2002 yil
• 2.Y.A. Nesterenko “Xirurgiya”
• 3.V.M. Buyanov “Xirurgiya”
• 4.V.K. Gostishev “Руководство к практическим занятиям по общей хирургий”
• 5. M. Bekmurodova “ Jarrohlik va reanimatsiya asoslarida hamshiralik ishi “ Toshkent 2003 yil
• 6.V.M. Buyanov “Экстренная помощь”
• 7.S.N. Muratov “Xirurgik kasalliklar” Toshkent 1989 yil