N. Yu. Jo’ruyev

Uchinchi bosqich. Ushbu aylanma vedomostlar ma’I umotlarî hisobot shaklining mos qatorlari bo'yicha tarqatiladî. Agar zaruriyat bo’isa bunda yordamchi jadvallardan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
To’rlinchi bosqichda buxgalteriya yozuvlari asosida pul oqimlari to’g’risidagi hisobotnîng belgilangan qatorlariga summalari taqsimlash hamda ularni joriy, investitsion va moliyaviy faoliyat yo’nalishlari bo'yicha alohida ustunlar bo'yicha aks ettirilishi lozim.
Moliyaviy (aolivat - bu faoliyat natijasida tashkilotning xususiy kapitalining va qarzlarining hajmida va tuzilishida o'zgarishlar sodir bo'ladi. Quy idagilar moliyaviy faoliyatdagi pul oqimlariga misol bo’ladi:
Irıvestitsion va moliyaviy faoliyat Atları bog’liq pulsiz muomalalar. Faqat asosiy vositalarga, uzoq muddatli kreditlarga yoki aksionerlik kapitaliga tegishli bo'1gan investitsion va moliyaviy xarakterdagi pulsiz-muomalalarga uzoq muddatli kreditlar
hisobiga asosiy vosita]ami sotib olish, kreditorlik qarzning kreditorlarga qo'shimcha aksiyalami berish va chiqarish orqali to’lash va boshqalar kiradi. Masalan, kompaniya yer yoki binoni olish uchun uzoq muddatli garovni yozib berishi mumkin yoki uzoq muddatli obligatsiyalami oddiy aksiyalarga aylantirishi mumkin. Bu muomalalar oddiy investitsion va moliyaviy faoliyatni aks ettiradi, ammo ular pul oqimlari to g'risidagi hisobotda aks ettirilmasligi mumkin, cHunki ular kompaniyaning pul mablag*Iariga ta*sir qilmaydilar. Ammo. pul oqimlari to’g*risidagi hisobotning maqsadlari dan biri - investitsion va moliyaviy faoliyatni aks ettirish bo’Iganligi uchun va bu kabi muomalalar kompaniyaning pul mablag’larining holatiga kelgusida ta'sir ko*rsatgani uchun bu muomalalar pul mablag'Iarining harakati to’g'risidagi hisobotda aks ettiriladi.

5. 
   Pul oqimlari ham katini to'g’ri va egri usullarda a niqlash uslubiyoti
   

I . Operatsion faoliyatdan pul oqimlari harakatini to*g*ri usulda aniqlash.

Sotishdan pul mabIag'îarining kelishi. Sotishdan Lelgan pul mablag'larining tushumi quyidagi Formula bilan aks ettîrilishi mumkin.

Sotishdan pul mablag'Iarininm• tushumi

= Sotishdan tushum

^+^OI^inadisâ^n^schyotlaming kamayishi'yoki ko’payishi

2. 
   Der-ilgan kreditlar tıcûıın /oi* ve dividendlar ko’rinishidagi pul mod/og ’lariiiiny liishiimi. BXXS foizlar va dividentlaming bir mazmundagi casnifini bermaydi, ularni olingan va to’langanlarga ajratish zaruriyatini ta’kidlaydi. Amaliyotda ko'pincha olingan €oi zlar va dividentlami investitsion £aoliyatga, to’langan foizlar va dividentlami esa moliyaviy £aoliyatiga olib boradilar, garchan to’langan fuizlar operatsion faoliyatga olib borilsa hann.
   
3. 
   Olingan tovar yoki xizmat uchun pul mabJag*larining to’lanishi. Olingan
   

tovarlar uchun ’oki xizmatlar uchun to'Iangan pul mabIag*Iarining hajmi quyidagi
€ormula bilan aniqlanadi:

Olingan	lovar	-Sotilgan	+/-	Tovar	+/-To’lanadign
uchun	pullik	tovarlaming	zaxiralarining		schyotlarda
to'Iovlar		tannarxi	ko’payishi kamay ishi	yoki	ko'payishi kamay ishi	yoki

2. 
   Operatsion xarajatlar bo’yicha pullik to’lovlar. Operatsion xarajatlar bo’yicha to'lovlar operatsion xarajatlari tuzatish yo’li bilan quyidagi formula bilan aniqlanadi
   

   Operatsion	= Operatsion	+/-Kelgusi	+/-Hisoblangan	-Amortizatsiya
   xarajatlar bo'yicha	xarajatlar	davrlar xarajatlarining	majburiyatlaming kamayishi yoki	va boshqa pulsiz
   pullik		ko'payishi	ko'payishi	xarajatlar
   to'lovlar		yoki
   		kamaishi

3. 
   Olingan kredit uchun foizlar bo’yicha pul to’lovlari. 2-chi punktga asoslanib, kreditlar uchun foizlar bo"yicha pul mablag'larining to’lovini operatsion faoliyatga kiritish kerak, chunki kreditlar uchun foizlar uchun put mablag’larining to’lanishi bu foizlar bo'yicha xarajat summasiga teng.
   
4. 
   Foyda solig’i bo'yicha pul mablag’larining to'lanishi. Foydaga solig
   

to’langan pm mablag’larining hajmi quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:

Foyda soIig'i bo’yicha pul mablag'larining to'lanishi

=Foyda solig’i

*/-£oyda solig’i bo’yicha gaming kamayishi yoki ko’payishi

Operatsion faoliyatdan put mablag’larining harakatini egri usulda aniqlash. Egri usul hisobida to’g’ri usuldagiday tuzatishlar ishlatiladi, farqi, egri usulda har bir modda emas, balkim sof foyda summasi tuzatiladi. Quyi da operatsion faoliyatidan pul mabiag'larining holatini hisoblash uchun zarur barcha tuzatishlar berilgan:

5.5.1.-jadvaI Operatsion faoliyatda n puI mablag'Iarining holatini hisoblash uchun