N xojiyeva, B. Sharipov, sh. Muxsinov

Baǵınıw - eki shaxs ortasındaǵı semantik munasábet bolıp, alardan birewiniń o'zgeriwi, ǵárezsiz, Ekinshisiniń semantikasiga tásir etiwi múmkin, baylanıslı.
Awqam - ob'ektler arasındaǵı semantik yamasa logikalıq baylanısıwlar kompleksin xarakteristikalaytuǵın sistemalı munasábetler.
Ulıwmalastırıw qánigelesken element ob'ekti (áwlad ) ulıwma element ob'ekti (ájdadi) ornına almastırılıwı múmkin bolǵan munasábet bolıp tabıladı. Usınıń menen birge, ob'ektke jo'neltirilgen programmalastırıw principlerıge muwapıq, bala ata-anasınıń (ata-ananıń ) dúzilisi hám minez-qulqların miyraslar etip aladı.
Ámelge asırıw klassifikatorlar ortasındaǵı semantik munasábet bolıp, al jaǵdayda bir klassifikator minnetlemeni belgileydi, Ekinshisi bolsa onıń atqarılıwın kepillikleydi. Ámelge asırıw munasábetleri eki jaǵdayda júzege keledi:
- interfeyslar hám alardı ámelge asıratuǵın klasslar yamasa komponentler ortasında ;
- foydalanish jaǵdayları hám alardı ámelge asıratuǵın seriklik ortasında.
Ulıwma UML mexanizmleri
UMLda sistemanıń anıq xarakteristikası ushın ulıwma mexanizmler qollanıladı :
- spetsifikatsiyalar;
- qo'shimchalar (bezewler);
- bo'linmalar (ulıwma bolındiler);
- kengaytirish mexanizmleri.
UML tekǵana grafik til bolıp tabıladı. Óz jazıwınıń hár bir grafik elementi ámeldegi specifikaciya tiyisli til konstruktsiyasining tekstli suwretin óz ishine aladı. Mısalı, klass belgisi ozıniń atributları, operatsiyaları hám minez-qulqların xarakteristikalaytuǵın specifikaciyaǵa iye, eger vizual túrde diagrammada piktogramma ko'binese bul maǵlıwmatlardıń tek kisi bo'legin sáwlelendiredi. Bunnan tısqarı, model bul klasstıń basqa ko'rinisin óz ishine alıwı múmkin, bul onıń pútkilley basqa táreplerin sáwlelendiredi, biraq soǵan qaramay, specifikaciyaǵa sáykes keledi. Sanday etip, grafik UML jazıwı sistemanı vizualizatsiya qılıw ushın isletiledi hám specifikaciyalar járdeminde onıń tolıq maǵlıwmatların xarakteristikalaydı.
Derlik hár bir UML elementi ozıniń eń zárúrli qásiyetlerin vizual suwretin támiyinleytuǵın kem ushraytuǵın grafik suwretke iye. Ob'ekttiń " sinf" belgisi onıń atı, atributları hám operatsiyaların óz ishine aladı. Klass specifikaciyası atributlar hám operatsiyalardıń ko'rinisi, túsindiriwler yamasa klasstıń abstrakt ekenligin ko'rsetiw sıyaqlı basqa tolıq maǵlıwmatlardı óz ishine alıwı múmkin. Bul tolıq maǵlıwmatlardıń ko'pshiligi grafik yamasa tekst retinde ko'rsetiliwi múmkin. qosımshalar klastı ańlatiwshı standart tórtmuyushka. Obektke jo'neltirilgen sistemalardı modellestiriwde málim bir zat bar. bólıniw wákili bolǵan shaxslar.
Birinshiden, klasslar hám ob'ektlerge bolıniw bar. Klass abstraktlıq bolıp tabıladı, ob'ekt bolsa bul abstrakciyanıń konkret tımsalı bolıp tabıladı. Sal munasábet penen derlik barlıq til konstruktsiyalari klass / ob'ekt ikkiligi menen xarakterlenedi. Sanday etip, paydalanıw jaǵdayları hám paydalanıw jaǵdayları, komponentler hám komponent úlgileri, túyinler hám túyin mısalları bar. Grafik suwrette ob'ekt ushın klass ushın bolǵanı sıyaqlı birdey belginen paydalanıw hám nomning tıyıne sızıw ádetiy hal bolıp tabıladı.
Ekinshiden, interfeyske jáne onı ámelge asırıwǵa bolıniw bar. Interfeys minnetlemelerdi daǵaza etedi hám ámelge asırıw bul minnetlemelerdiń anıq tımsalın ańlatadı hám daǵaza etilgen semantikaga qatań ámel etiliwin támiyinleydi. Usınıń sebepinen, derlik barlıq UML konstruksiyaları interfeys/amalga asırıw dualligi menen xarakterlenedi. Mısalı, paydalanıw jaǵdayları kooperativlar tárepinen, operatsiyalar bolsa usıllar boyınsha ámelge asıriladı.
UML ashıq til bolıp tabıladı, yaǵnıy al basqarılatuǵın keńeytpelerge domen modelleriniń ayriqsha qásiyetlerin sáwlelendiriw imkaniyatın beredi. UML keńeytpe mexanizmlerine to'mendegiler kiredi:
- stereotiplar (stereotipler) - UML sózligin keńeytiw, ámeldegi til elementlerine tıykarlanıp, málim bir shınıǵıwalanı sheshiwge qaratılǵan jańaların jaratılıwma múmkinshilik beredi;
- teglangan baha - element specifikaciyasına qosımsha maǵlıwmatlardı kirgiziw imkaniyatın beretuǵın tiykarǵı UML konstruktsiyalarining qásiyetlerin keńeytiredi;
- cheklovlar - UML konstruksiyalarınıń semantikasini keńeytiredi, bul sizge jańa jaratıw hám ámeldegi qaǵıydalardı bıykarlaw imkaniyatın beredi.
- Bul ush tildi keńeytiw mexanizmleri birgelikte onı jaybar mútajliklerine yamasa islep shıǵıw texnologiyasınıń ayriqsha qásiyetlerine muwapıq o'zgertiwge múmkinshilik beredi.