N xojiyeva, B. Sharipov, sh. Muxsinov

§ 6. 2. Reinjiniringning quramalılıǵı

Qaǵıydaǵa ko're, " jańa programmalıq o'nimdi islep shıǵıw ańsatlaw" dep aytnadı. Bul to'mendegi máselelerge baylanıslı :

1. reinjiniring, ko'binese jańa programmalıq támiynattı islep shıǵıwdan ko're qımbatlaw bolıp tabıladı, sebebi aldınǵı versiyalardıń sheklewlerin alıp taslaw, alar menen muwapıqlıqtı saqlaw kerek;
2. reinjiniringni to'men hám orta maman programmist ámelge asıra almaydı - hátte professionallar de ko'binese onı joqarı sapa menen ámelge asıra almaydı, sal sebepli bul programmalardı qayta islew boyınsha úlken tájiriybege hám túrli texnologiyalardı biliwge iye bolǵan programmistlerdiń jumısın talap etedi;
3. Programma islep shıǵıwshına basqa programmisttiń kodın túsiniw qıyın bolıwı múmkin - bul onı notanish programmalastırıw usılın aqıl etiwge iykemlesiwge májbúr etedi, jaybarda ámelge asırılǵan kontsepsiyalarni hár tárepleme analiz qılıw hám kitapxanalardan paydalanıwdı o'zlestiriwge waqıt ajıratıwı kerek baladı. Bunda barlıq jaman hújjetlestirilgen kod bólimleriniń islew principin qıyqımlıq penen úyreniwdi talap etedi - jáne bulardıń barlıǵı o'nimdiń jańa arxitekturalıq sheshimlerge o'tiw procesin quramalılastıradı ;
4. Bunnan tısqarı, iskerliginiń ayriqsha o'zgesheligi qosımsha motivatsiyanı talap etedi: jańa o'nimlerdi jaratıw menen salıstırǵanda, barların qayta islew mudamı de birdey vizual hám tásirli nátiyjelerdi keltirip shıǵarmaydı, ko'binese texnikalıq islerdi júkleydi hám o'ndiriste professional pikirlew ushın kem múmkinshilik qaldıradi.
Usınıń menen birge, eger daslep programma qatań hám anıq arxitekturaǵa iye bolsa, reinjiniring júdá ańsat baladı. Sal sebepli, proektlestiriwde, qaǵıyda jol menende, ne paydalılaw bolıwı analiz etiledi - aldınǵı jaybardıń materialların qayta islew yamasa soǵan uqsas programmalıq o'nimdi " noldan" islep shıǵıw. Ózgerislerdi basqarıw programmalıq támiynattı islep shıǵıwdı basqarıwdıń basqarılatuǵın jantasıwın óz ishine aladı, usınıń menen jetkezip beriletuǵın o'nim menen baylanıslı máseleler qáwpin azaytadı.
Ózgerislerdi basqarıwdıń jaqsı ko'rsetkishlerinen biri tákirarlanatuǵın processler bolıp tabıladı. Eger jantasıw qadaǵalaw etiletuǵın bolsa, onı birdey nátiyjeler menen hám jaybar nátiyjelerine ko'birek isenim menen tákirarlaw múmkin. Ózgerislerdi basqarıw hám alardıń instrumentleri túrli qánigeler ushın túrli mánislerdi ańlatıwı múmkin. Tiykarınan, o'zgerislerdi basqarıw instrumentleriniń ush dárejesi ámeldegi:
- mahsulot versiyalarınıń tiykarǵı qadaǵalawın támiyinleytuǵın versiyanı basqarıw instrumentleri;
- asosan islep shıǵıwshılardıń o'nimliligin tiykarǵı ústin turatuǵın wazıypa retinde ko'retuǵın programmistlerge jo'neltirilgen instrumentler;
- muayyan processni avtomatlashtiradigan, tártipke soluvchi hám gúzetshi processga tiykarlanǵan instrumentler.
Bul úsh túrdegi instrumentlerden tek processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıw instrumentleri processtiń tákirarlanıwı hám programmalıq támiynat shıǵarılishidan aldın tiyisli kodtı tastıyıqlaw imkaniyatın beredi.
Processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıw juwmaqlawshı nátiyjege erisiw ushın qániygeler, proceduralar, usıllar, úskeneler hám instrumentler qanday birlestirilgenligine itibar qaratadı. Basqarılatuǵın o'zgerislerdi basqarıw procesiniń zárúrli shárti, eger tiyisli process kuzatilsa, jaqsı nátiyje kepillik beriledi. Programmalıq támiynattıń sapası pútkilley onı islep shıǵıw processleriniń sapasına baylanıslı.
Sapanı támiyinlew processleri toqtamaydi. Processni úzliksiz optimallastırıw, atap aytqanda, máseleler yamasa jaqsılanishlarni anıqlaw hám soǵan uyqas túrde processlerdi sazlaw zárúrli áhmiyetke iye. Bul tártiplestiriletuǵın hám tákirarlanatuǵın processlerdi talap etedi. Eger processler biyqarar bolsa, processler natiyjeliligin pasaytirmasdan kemshiliklerdi dúzetuvchi o'zgertiwler múmkin emes.
Qosımshalardı islep shıǵıw turmıslıq ciklında sapa kepilligi ushın arxitekturanı usınıs etiwshi bir Katar metodologiyalar bar. Metodologiyalar, atap aytqanda CMM modeli hám ISO 9000, anıq belgilengen processlerdiń zárúrligini aytıp otedi.
Tap sonday, Informaciya texnologiyaları infratuzilmasi kitapxanası (ITIL) sıyaqlı xızmetlerdi basqarıw standartları xizmet ko'rsetiwdiń eń jaqsı ámeliyatların usınıwdıń bir bo'legi retinde processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıwdan paydalanıwdı talap etedi.
Processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıw, tiykarınan rawajlanıwdıń sapası hám tezliginde sezilerli jaqsılanıwlarǵa alıp keliwi múmkin, nátiyjede rawajlanıw tezirek hám arzanlaw baladı.
Ózgerislerdi basqarıw processleri programmalıq támiynattı islep shıǵıw sapasın jaqsılaw ushın mo'lsherlengen, sal sebepli sapanı jaqsılaw o'zgerislerdi basqarıwǵa tán bolıwı kerek. Processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıw programmalıq támiynattı islep shıǵıw processinde izbe-ız ámeliyatlardı támiyinlew arqalı sapanı asırıwı múmkin. Processga baylanıslı bolmaǵan o'zgerislerdi basqarıw turaqlı bolmaǵan sapa jaqsılanıwına alıp keliwi múmkin jáne bul jantasıwlar processtiń tek bo'lek bólimlerine qaratılǵanlıǵı sebepli, islep shıǵıwda saykes emeslikler hám islep shıǵıwshınıń qátesi ushın shártler baladı. Processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıw programmalıq támiynattı islep shıǵıw tezligin eki jol menen asırıwı múmkin:
Birinshiden, o'zgertiw processleri natiyjelilew ámelge asıriladı, sal sebepli o'zgerislerdi basqarıwǵa sarplanǵan konstruktsiyalash waqıtı azayadı.
Ekinshiden, islep shıǵılǵan programmalıq támiynat daǵı kemshilikler dárejesi sezilerli dárejede azayadı (sapanı jaqsılaw nátiyjesinde), sal sebepli kemshiliklerdi saplastırıw hám qayta sınaqtan o'tkeriw hám eń áhmiyetlisi, o'ndiriste bul kemshiliklerdi keltirip shıǵaratuǵın shınıǵıwalalardi saplastırıw ushın sezilerli konstruktsiyalash waqıtı tejaladi. Programmalıq támiynattı islep shıǵıwda sapa tiykarınan tezlikke sáykes keledi.
Alıp barılǵan izertlew processlerge tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıwdıń nátiyjeli jantasıwına iye bolmaǵan bir Katar o'zgerislerdi basqarıw ǵárejetlerin anıqladi.
- Jańa rawajlanıw konstruktsiyasida hár kúni hárekettiń shámbe menen 15% o'zgerislerdi basqarıw iskerligine sarplanadı.
- Qollap -quwatlaytuǵın konstruktsiyalarda bul ko'rsetkish 25% ga jaqın.
- Bo'listirilgen ortalıqtaǵı jańa konstruktsiyalarda kúshdıń 20% o'zgerislerdi basqarıwǵa sarıplanıwı múmkin.
- Tarqalǵan ilovalarni qo'llab-quwatlash o'zgarishlarni boshqarish ǵárejetlerin 40% ge shekem asırıwı múmkin.
To'mendegi keste, eger bul processler avtomatlashtirilmasa hám processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıw quralı járdeminde nátiyjeli basqarilmasa, konstruktsiyaning ulıwma baxası degi o'zgerislerdi basqarıw boyınsha ilajlar ma'nisiniń múmkin bolǵan úlesi ko'rsetilgen. Processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıw quralları tekǵana bul o'zgerisler processleriniń nátiyjeli atqarılıwın (rawajlanıwlashtirilishini) támiyinlewi, bálki bul operatsiyalardıń bahasın de kemeytiwi múmkin.
Izertlewler sonı ko'rsetdiki, processga tiykarlanǵan o'zgerislerdi basqarıwdıń nátiyjeli sheshimi konstruktsiyalash ǵárejetlerin 30 procentke yamasa odan ko'birekqa kemeytiwi múmkin. To'mendegi 6. 1-kestede AllFusion Harvest Shańe Manager járdeminde o'zgerislerdi basqarıw ǵárejetleriniń ulıwma konstruktsiya ǵárejetlerindegi úlesin qanday kemeytiwińiz múmkinligi ko'rsetilgen.