N. X. Shomirzayev tibbiyot fanlari doktori, professor

(labium leporinum) 
deb ataladi.  Bu tirqish yon tarafda joylashib, bir tarafli yoki ikki 
tarafli bo‘lishi mumkin.
Yuqori jag* o ‘simtalaridan yuqori ja g ‘  suyagi (kesuv tishlari sohasidan tashqari), yonoq suyagi, 
tanglay  suyagi,  ponasimon  suyak  va  uning  qanotsimon  o*simtasining  ichki  plastinkalari  taraqqiy 
etadi. Pastki jag* o‘simtalari pastki jag* suyagining taraqqiyotini ta’minlaydi. Peshona o*simtasining 
o ‘rta kurtagi burun bo‘shlig‘ini o ‘rtadan bo‘luvchi ko*ndalang o‘rta suyak, g*alvirsimon suyakning 
ko*ndalang o*simtasi, yuqori jag* suyagining kesuv tishlar sohasi taraqqiyotini ta’minlaydi. Bulardan 
tashqari, birinchi jabra (mandibular) ravog‘i o‘rta quloq bo‘shlig‘ida (nog‘ora bo‘shlig‘idagi) bolg‘acha 
va  sandoncha  suyaklarining  taraqqiyotini  ta’minlaydi.  Ikkinchi jabra ravoqlari  (gioid)  esa chakka 
suyagining bigizsimon o‘simtasini, til osti suyagining kichik shoxchasini va nog‘ora bo‘shlig‘idagi 
uzangicha suyagining taraqqiyotini ta’minlaydi.
Uchinchi jabra  ravog‘idan  til  osti  suyagining  tanasi  va  katta  shoxchasi  taraqqiy  etadi.  Kalla 
suyaklari  ikki  guruh  suyaklarga  bo*linadi:  a)  kallaning  miya  qismini  tashkil  qiladigan  suyaklar;
b) kallaning yuz qismini tashkil qiladigan suyaklar.
Kallaning  miya  qismini  toq -  peshona,  ensa,  ponasimon,  g‘alvirsimon  va juft -  tepa,  chakka 
suyaklari,  yuz qismini esa juft -  yuqorigi jag*,  tanglay,  yonoq, burun, ko‘z yoshi  suyaklari,  pastki 
burun  chig*anog*i  va  toq -  pastki jag*  suyagi  hamda  burun  bo*shlig‘ini  bo*lib  turuvchi  suyaklar 
hosil qiladi.
3.3. ENSA  SUYAGI -  OS OCCIPITALE 
(21-rasm)
Ensa  suyagi  to*rt  qismdan  iborat bo*lib,  bu  qismlar  ensa  suyagining  katta  teshigi -