N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

Neft gaz qazib olishda kimyoviy reagentlarning 
qo‘llanilishi
. 
Neft  va 
gaz  qazib  olish,  yig‘ish  va  tayyorlashda  organik  yoki  noorganik 
kimyoviy reagentlar qo‘llaniladi.
 
Kimyoviy  reagentlarning  qo‘llanilishi  quduq  ion  qatlami  tarkibi,  texnologik 
jarayonni tashkil etish ketma-
ketligi va shu kabilarga bog‘liqdir.
 
Kimyoviy 
reagentlar  turli  maqsadlarda  qo‘llaniladi.  Biz  quyida  korroziyaga 
qarshi himoya  qiladigan  va  korroziya  jarayonining  sekinlashuviga sabab bo‘ladigan 
kimyoviy reagentlarni ko‘rib chiqamnz.
 
Korroziyaga  qarshi  himoya  uchun  qo‘llaniladigan  kimyoviy  reagentlarn
i 
korroziya  ingibitorlari,  korroziya  jarayonini  sekinlashtiruvchi  kimyoviy  reagentlarni 
passivatorlar deb ataymiz. 
Smola parafin chiqindilari hosil bo‘lishiga qarshi kurash uchun qo‘llaniladigan 
ingibitorlar  yoki  smola-parafinni  ketgizuvchi  kimyoviy  reagentlar  neft  quduqlarida 
ishlatiladi.  
Deemulgatorlar neft quduqlari va neftni tayyorlash qurilmalarida ishlatiladi. 
Deemulgatorlar  qatlam  suvlari  va  neft  bilan  emulsiya  hosil  qilib,  ularning 
korrozion faolligini kamaytiradi. 

---

81 
 
Har  xil  tuzlar  chiqindilari  hosil 
bo‘lishining oldini olish uchun neft 
quduqlari 
va  kon  qatlamiga  in
gibitorlar  yoki  tuzlar  cho‘kindilarni  haydovchi  kimyoviy 
reagentlar qo‘llaniladi.
 
Korroziya tezligini kamaytirish uchun neft qudug‘i, suvni tayyorlash qurilmasi, 
nasos  stansiyasi,  suv  haydovchi  quduq  va  kon  qatlamiga  ingibitorlar  (yoki 
bakteritsidlar)  kiritiladi.  Shuni  nazarda  tutish  kerakki  ingibitor  yoki  passivator 
kiritilishi  faqat  shu  kiritilgan  qurilmanigina  emas,  undan  keyingi  joylashgan 
qurilmalar uchun ham ta’sir qiladi.