N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

 
Fe(OН)
2
;  Fe(ОН)
3
;  Al(OН)
3
 
va 
boshqalar
 (
VI.2-rasm). 
-
 
Shunday  qilib,  metallar  korroz
iyasi  deb  ularning  tashqi  muhit  ta’sirida 
o‘zaro  kimyoviy,  elektrokimyoviy  jarayonlar  natijasida  o‘zicha 
yemirilishiga aytiladi. 

---

75 
 
-
 
Neft va gaz quvurlari, foydalanish davrida, yuqorida ko‘rsatilgan sharoitlar 
ta’sirida bo‘ladilar va tegishlicha korroziyalanad
ilar. 
 
VI.1-rasm. Korroziya mexanizmiga ko
’
ra turlari. 
 
 
VI.2-rasm. Quvurlar korroziyasi. 

---

76 
 
VI.3. Korroziyadan himoya qilish usullari 
Magistral neft va gaz quvurlari asosan tuproq muhitida ishlaydilar va ularning 
tuproq korroziyasidan himoya qilishda quyidagi usullardan foydalaniladi: 
-
 
quvurlarni maxsus yotqizish usuli. bunda quvurlarning atrofini qum, bitum 
bilan 
qayta  ishlangan  tog‘  jinslari  bilan  o‘rash,  hamda  quvur  atrofidagi  tuproqlarni 
neytrallash  va  zovur  ichida  drenaj  ariqchalar  hosil  qilish  va  boshqa  tadbirlar 
yordamida korroziyadan himoya qilinadi; 
-
 
quvur yuzasini izolyatsiya qoplamalari bilan o‘rash passiv usul;
 
-
 
elektrokimyoviy himoya usuli aktiv usul (anodli, kotodli va protektorli ). 
Quvur  va  rezervuarlarning  ichki  yuzasini  himoya  qilish:  qoplamalar, 
ingibitorlar va elektrokimyoviy vositalar yordamida amalga oshiriladi. 
Ingibitorlar kimyoviy birikmalar bo‘lib, ular asosan uzoq saqlanadigan metall 
qismlarining  atmosfera  korroziyasidan,  hamda  rezervuarlarning  ichki  yuzasini 
himoya  qilishda  foydalaniladi.  Ingibitorlar  himoyasida  idishlarning  ichki  yuzasi 
uning  suvli  yoki  boshqa  erituvchilardagi  eritmasi  bilan  chayiladi.  Natijada  ingibitor 
molekulalari idish devoriga yopishib (adsorbsiyalanib) yupqa himoya pardasini hosil 
qiladilar.  Bu  parda  tashqi  muh
itni  metall  yuzasiga  bo‘lgan  ta’sirini  kamaytiradi. 
Ingibitorlarni himoya 
qilish xususiyati, ularning tabiati va xossalariga bog‘liq bo‘ladi.
 
Saqlanib  turiladigan  metall  qismlari  esa,  ingibitorni  uning  yuzasiga  surkab 
qo‘yish  yoki  ingibitor  bilan  to‘ldirilgan  qog‘oz  bilan  o‘rab  qo‘yish  orqali 
korroziyadan saqlanadilar.