N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

XIV.4. Neftlarni prisatkalar bilan haydash
 
Keyingi  paytlarda  yuqori  parafinli neftlarning  reologik  xossalarini  yaxshilash, 
ularning  tarkibiga  neftda  eruvchan  mahsulot  prisatkalar  qo`shish  orqali  amalga 
oshirilmoqda.  Bu  ishlar  neftlarni  quvurga  haydashdan  oldin  bajariladi.  Agar  tarkibi 
massa  og`irligi  0,02:0,2  foizli  prisatka  qo`shilsa,  yuqori  haroratli  qotuvchi  parafinli 
neftlar  Nyuton  suyuqligiga  o`xshab  qoladi.  Sanoat  miqiyosida  prisatkalar  vazifasida 
kukunsiz (bezzolin) etilen sapolimentlari va metakril kislotasining  murakkab efirlari 
asosidagi prisatkalar ishlatilmoqda. 
Qo`shilgan  prisatkalarni  depressorlik  ta‘sirlar  mexanikasi  hozircha  juda  aniq 
emas.  Taxminlarga  ko`ra  cho`kayotgan  parafin  kristallarining  yuzasiga  prisatka 
molekulalari adsorbtsiyalari ularni o`sishiga xalaqit beradi. Natijada yuqori depressor 
darajali  va  ko`p  sonli  mayda  kristalli  parafin  suspenziyasi  hosil  bo`ladi.  Undan 
tashqari  prisatka  molekulalarining  hajmi  kattaligi  va  tarmoqli  strukturaga  ega 
bo`lishligi, parafin kristallarining mustahkam panjara hosil qilishiga ta‘sir ko`rsatadi. 
Prisatkalarni qo`shishdan oldin parafinlar neftdagi bir jinsli eritmani hosil bo`lguniga 
qadar qizdirish kerak. 
Prisatkali neftlarni quvurlar orqali haydalganda issiqlik stantsiyalarida qizdirish 
kerak bo`lmaydi.