Н у р и д д и н и с м о и л о в табиб роман

Холбуки, унинг-да кдпикдпплари бир дунё эди.
Б ир н еч а ш а х а р н и , ах,оли зи ч ж о й л а р н и к у п к у р д и . 
Бирок, х ал и б и р о р м а р т а б у л с и н я к ,и н и га б о р м а г а н - 
д и .
— Ха, ха, турри, биз х,озир... Эх, бировта айтсам, 
\еч ким ишонмайди...
— Б е м о р н и н г а^ во л и о ги р л и ги н и а й т га н д и н ги з ,
— д е я у н и н г г а п и н и б ул д и К о ш и ф .
— Х о зи р . Х ° з и р м а ш и н а т у х т а т а м и з . Ю р и н гл ар , 
а н а в и й у л н и н г б у й и г а б о р а й л и к . Т а к с и т у х т а т а й - 
л и к .
О л д и н и га т а к с и х а й д о в ч и с и н и н г о гзи л а н г о ч и - 
л и б к,олди. У н а Б е р д и ё р н и н г в а н а Р а в ш а н н и н г 
гап и н и э ш и т д и . К о ш и ф га т е р м и л г а н ч а к р ти б к,олди. 
Б ер ди ёр ч и д а м а д и . Б ориб т у р т д и .
— Х о в , н е г а а н к д я с а н , у м р и н г д а о д а м к у р м а г а н -
м и с а н ?
— К у р г а н м а н , — д е я у ш ш а й д и х ай д о в ч и , — л е - 
к и н б ун ак ,аси н и б и р и н ч и к у р и б т у р и ш и м . Ж и н н и - 
х о н а д а н ч и к д и н г л а р м и , н и м а б а л о ?
— У б у е р д а г и л а р н и н г х а м м а с и д а н х а м с о гл о м , — 
д еб Б е р д и ё р К о ш и ф н и к у р с а т д и - д а , м а ш и н а н и н г
орк,а э ш и г и н и очди .
К е т а -к е т г у н ч а т а к с и ч и н и н г о гз и д а н ч и к,м аган ra n
к,о лм ади . К о ш и ф х ал и ж и н н и г а , х ал и п и ё н и с т а г а
м е н г з а л д и . О р а -ч о р а Б е р д и ё р б и л а н Р а в ш а н х а м
к о й и л д и . «К а р и н д о ш л а р и н г, т а н и ш л а р и н г э к а н , со ч - 
сок,оли н и о л и б , я х ш и л аб ч у м и л т и р и б , о д а м га у х ш а - 
ти б к и й и н т и р и б к у й с а н гл а р б у л м а й д и м и ? » д ед и .
153

---

К о ш и ф н а у н и н г г а п л а р и г а , н а а к а - у к а л а р н и н г
х о л а т и га эъ ти б о р б ер ди . У н и ш у н ч а о д а м н и о тд ан
Хам т е з о л и б к е т а ё т г а н т е м и р - т е р с а к х а й р а т л а н т и р - 
д и . К о ш и ф б и р -и к к и м а р т а у р и н д и к д а с а п ч и б -с а п - 
ч и б ут и р и б к у р д и . Х а й д о в ч и б ун и ги л д и р а к л а р н и н г 
у н к д р - ч у н к д р д а н у т г а н и г а й у й и б , а х а м и я т б ер м ад и . 
Б у т е м и р -т е р с а к н и н т к д о и г и к о л м а г а ч , К о ш и ф ё н - 
атр о ф н и к у в о н ч б и л ан т о м о ш а к,и ла к е т д и . Ш у б о и с 
м а н з и л г а е т г а н и н и с е з м а й к,олди.
Ш о м а н с у р н и н г у й и д а г и л а р х а м т а к с и х а й д о в ч и - 
с и д а н к а м а х в о л га т у ш и ш м а д и . Х а т т о у л ар кур кд н и - 
д и . Н а з и р а Б ер д и ё р н и с е к и н ч е т г а то р ти б :
— К и м б ал о н и б о ш л аб к е л д и н г и з ? ! — д е д и р а н ги
о к ,ар ган ч а.
— К и м б ал о э м а с . А в л и ё , т а б и б , х ал и ш у н д а й
га п л а р н и а й т а м а н , д а х ш а т г а т у ш а с и з , к у д а х о л а.
— Х а з и л н и к у й и н г , к у д а , б у н и н ги з о д а м х у р л а р га
у х ш ай д и . Т е л е в и з о р д а ч а н га л з о р д а я ш а й д и г а н о д а м - 
х у р л а р н и к у р с а т и ш г а н д и . Б у я м ш у ё к д а р д а н к е л и б
к,о л ган , ш е к и л л и . К у д а , м а б о д о Ш о м а н с у р а к а м д а
к а с д и н ги з й у к ^ и д и ? — д е д и Н а зи р а к у з и г а ёш тул и б .
— А с тагф и р ул л о , н и м а л а р д е я п с и з ? С и з б о р и н г- 
д а , я х ш и л а б ош д а м л а н г , у н г а ч а таб и б э р и н ги з н и
к у р и б к у я д и .
— Й у - у - у -к ;, ё н и д а у з и м х а м т у р а м а н ! П и чок, у ш - 
л аб т у р а м а н !.. Л е к и н !.. — д е б Н а з и р а й и гл а б ю б о р - 
д и . — К у д а н г и з н и н г ах в о л и я н а я м о ги р л а ш д и . Э р - 
та л аб д а н б ер и к у з и н и о ч м а я п т и .
К о ш и ф у л а р н и н г г а п и н и т у л а э ш и т д и . Т у ш у н д и . 
И ч и д а к у л д и . Б и рок, с е з д и р м а д и . К а с р г а м о н а н д
к у р и л г а н у й н и т о м о ш а к,и лди . « У м р и м и з ж у д а я м
оз. К и п р и к к ,о кд у н ч а э м а с . О з у м р г а к е н г и м о р а т » , 
д еб у й л а д и .
— К а н и , так,си р , — д е я у й т о м о н г а и ш о р а к д л д и
Б ер д и ё р , — м а р х а м а т к д п и н г . К а с а л я н а я м о ги р л а - 
ш и б д и .
154

---

К о ш и ф х уп д е г а н д а й б о ш и н и к и м и р л а т и б к у й д и . 
Ш о м а н с у р и к к и к и ш и л и к к а р а в о т д а к д ш и р э т м а й
ё та р д и . Р а н ги о к а р г а н , л а б и д а н к о н к о ч г а н д и . К о ­
ш иф у н и н г п е ш о н а с и г а к аф ти н и к у й д и . Ш о м а н с у р
у з г а ч а би р и л и к/ ш к т у й д и . «Ж а н н а т га т у ш а м а н , ш е- 
к и л л и , о д а м н и н г гу н о х и к у п б у л с а , А зр о и л к и й н а б
ж о н и н и о л а р к а н , с а в о б и м у л б у л с а , м а н а ш у н а к а
о гр и т м а с д а н , о с о н г и н а ж о н т а с л и м э т т и р а р к а н б а н - 
д а г а » , д е я у й л а д и в а ч у к у р н аф ас о л и б ч и к а р д и . 
Ю зи д а т а б а с с у м а л о м а т л а р и п ай до б ул ди .
К о ш и ф е л к а с и д а н к о п и н и п а с т г а т у ш и р а р к а н , 
Б е р д и ё р га к а й н а г а н с у в о л и б к ел и ш н и б ую р д и .
Ш о м а н с у р б и р к у л т у м д о р и а р а л а ш га н с у в н и ж у д а
у з о к ю тди . К ош и ф а в в а л у н и н г л а б и н и н а м л а д и . 
С у н г с е к и н о гз и н и о ч и б , д о р и н и т о м и з д и . Ш у т а -
р и к а б и р к а н ч а м у д д а т сар ф л ади . Ш о м а н с у р н и н г
ю зи га о з ги н а к и з и л л и к ю гур д и . А н а ш у м а х а л К о ­
ш иф м у о л а ж а н и т у х т а т д и .
— Д а м о л е и н , — д е д и в а узи Ш о м а н с у р ё т г а н
к а р а в о т н и н г ё н и г а , ги л а м у с т и г а ути р д и .
Н а зи р а т а б и б н и н г к а н д а й к у р и н и ш га э г а л и г и н и
у н у т г а н д и . К у р я п т и , э р и д а у згар и ш бор. О зги н а . П е­
к и н бор. Д е м а к , я ш а б к е т и ш и га у м и д х а м бор.
— В о й , — д е д и К о ш и ф у т и р га ч , — к у р п а ч а т у ш а б
б е р а м а н . Г и л а м д а у т и р и ш и н ги з у я т б у л а д и - я .
К о ш и ф ж о й и д а н к и м и р л а м а д и . Ш у н и н г б и л а н
б и р га , б о ш и н и х а м к у т а р м а д и . К у р к д и . Н и го х и Н а - 
з и р а н и н г о ч и к е л к а с и г а туш и б к о л и ш и д а н к у р к д и . 
Б и р м а р т а — х о в л и г а к и р а ё т г а н и д а Н а з и р а н и н г о ч и к
е л к а с и г а к у з и т у ш г а н д и . Ш у зах о ти к у з и н и о л и б
К о ч ган ди . У зи н и к у п к о й и га н д и . «А ёл о в о з и н и э ш и т - 
г а н и м зах о ти к у р г а а й л а н и ш и м к е р а к э д и - к у . Б у н - 
д а й к и л м а д и м . Э й , Т а н гр и м , у з и н г ш о х и д с а н а й - 
б и м г а , к еч и р м е н и » , д е г а н эд и п и ч и р л аб . Х о з и р э с а
« Н е г а а ё л л а р и б у н а к а ? Н е г а э р к а к л а р и б а д а н н и
155

---

к у р с а т и ш г у н о х э к а н л и г и н и а й т и ш м а й д и » , д е я х а ё - 
л и д а н у т к а з д и .
Н а з и р а у н и н г е л к а с и г а с а л г и н а тур т и б к уй м о к ,ч и , 
т у р и ш г а ундамок^чи э д и . К ош иф а н т и к а и ф ор \ и ди - 
н и с е зд и . Э т и ж и м и р л а б к е т д и .
— У с т и н ги з н и ё п и н г , — д е д и .
Н а зи р а к у л и н и ч у з га н ч а к р т и б к щ д и - д а , с е к и н
к у д а с и г а к;аради.
Б ер д и ёр « т е г и н м а н г » д е г а н д е к б о ш и н и к д ш и р л а т - 
д и . А ёл д у в к,и зарди . Ш о ш а -п и ш а к у л и н и то р ти б
о л д и -д а , э ш и к т о м о н г а ю рди. Э ш и к о р ти та у т г а н и - 
д а у н и н г п е ш о н а с и д а м а р ж о н д а й -м а р ж о н д а й тер
п ай д о б у л га н д и .
— О й и ж о н , с и з г а н и м а б ул д и ? — д е д и п атн и с
к у т а р г а н ч а таш к,и э ш и к д а н к и р г а н Д и л д о р а к,ай н о - 
н а с и н и н г к и з а р и б к е т г а н и н и в а х а я ж о н л а н и б т у р г а - 
н и н и к ур и б .
Н ази р а б и р д а н к е л и н и г а б о ш д ан -о ёк , к^араб чик,- 
д и . У х ам о ч и к^ со ч и к, к и й и н га н . С о ч и н и о р к,аси га 
ёй и б ол га н д и .
— К ,ай ти н г, к и з и м . К и й и м л а р и н г и з н и а л м а ш т и - 
р и н г. С о ч и н ги зн и й и ги ш т и р и н г, — д е д и .
— Н е г а , о й и ж о н ? ! — х ай р о н б ул д и Д и л д о р а .
А х и р к д й н о н а с и з а м о н а в и й аёл . У н и у з и к у я р д а -
к у й м а й м а н а ш у н а к д к и й и н и ш г а м а ж б у р к д л г а н . 
Э н д и ш у н д а й аё л б и р д а н б ун ак,а д еб т у р и б д и .
— Е р га к и р и б к е т а й д е д и м , к,и зи м ... С и з , с и з у м у -
м а н э р к а к л а р н и н г ё н и г а к и р м а н г. Уф ф , м е н х а м
к и р м а й м а н .
К д й н о н а б и л а н к е л и н а в в а л х о н а л а р и га к и р и б к е -
т и ш д и . К е й и н о ш х о н а г а у т и ш д и . Д и л д о р а э р и г а
к у н ги р о к , к д л и б : « Д у к о н н и и ш ч и л а р га к о л д и р и б , 
у з и н ги з т е з у й г а ети б к е л и н г . Т аб и б а д а ж о н н и д а -
в о л а я п т и , ё н и д а б у л а р к а н с и з » , д е д и . К е й и н га л а т и
к и й и м л и та б и б х а к д ц а к ,а й н о н аси д а н с у р а ш га т у - 
ш и б к е тд и .
156

---

— Х а м м а с и н и к е й и н ай ти б б е р а м а н . А м м о бир 
о ги з га п и р д и -ю , м е н и у я л т и р д и , — д е д и Н а з и р а
к е л и н и н и н г к у з и г а к а р о л м а й .
— Н и м а д е д и ?
— У с т и н ги зн и ё п и н г , д е д и . Ш у з а х о т и ер ё р и л м а - 
д и , к и р и б к е т м а д и м ... Т езр о к; с а б з и н и а р т и н г , м ен
гу р у ч ю в а м а н .
К ей и н у га п и р м а д и . И н д а м а й и ш к,и лди . К е л и н и
я н а б и р -и к к и м а р т а к у р и н и ш и га л а т и о д а м х а к д ц а
су р аб к у р д и . Б и рок, к,ай н о н а л о м - м и м д е м а г а ч , т и - 
л и н и т и ш л а ш га м а ж б у р б ул д и .
Н а зи р а гу ш т н и к р з о н г а б о с г а н и д а н к е й и н эр и
ё т г а н х о н а н и н г э ш и г и ё н и г а б о р д и . П а с т о в о зд а
к у д а с и н и ч ак,и рди . Б у п а й т д а К о ш и ф я н а м у о л а ж а - 
н и б о ш л а ган д и .
— Н и м а г а п ? — д е д и Б ер д и ё р с е к и н э ш и к ц а н
б о ш и н и ч и кд р и б .
— Ч ой д а м л а г а н д и м , ш у е р га о л и б к е л а в е р а й м и ?
— д е я п и ч и р л а д и Н а зи р а .
— М а й л и , м а й л и , — д е б Б ер д и ё р к у з к,ири б и л ан
Н а з и р а н и н г к и й и м и г а к,араб к у й д и .
У з у н к у й л а к , р у м о л я р а ш и б д и . « Ш у н д а й ю р са \ ам
б у л а р к а н -к у . Х&Р к и м ё ш и га я р а ш а д и г а н и ш к д п - 
с и н э к а н - д а » , д е я к у н г л и д а н у т к а з д и .
Ош п и ш га н м а к а л и Ш о м а н с у р би р п и ё л а д о р и
и ч ди . Б о ш и н и к у т а р д и . А ж а б л а н и б К о ш и ф га к,ара- 
д и .
— С и з к и м с и з ? К ,аер дан к е л и б к р л д и н г и з ? — д е я
с у р а д и .
— Т аб и б . М е н с и з г а а й т га н та б и б ш у к и ш и б у л а - 
д и . М а з а н г и з б у л а в е р м а г а н и д а н к е й и н Р а в ш а н н и
ё н и м г а о л и б , б у а в л и ё н и к д д и р и б т о к д а чик,иб к е т - 
д и к . А й н и ваь^гида то п и б к е л д и к . К д л а й , я х ш и були б 
к р л д и н ги з м и ? У з и н г и з н и т е т и к с е з я п с и з м и ? — д ед и
Б ер д и ёр .
157

---

— М е н бош к,ача т а с а в в у р к д п г а н э к а н м а н . У м у - 
м а н , т аб и б л ар бош к,ача б у л а д и д е б у й л а р д и м -д а ... 
Х а л и г и ... К и й и м л а р и н г и з га л а т и э к а н - д а ...
К о ш и ф ж и л м а й д и . С е к и н ги е^ л ар с о л и н га н к,оп- 
ч а л а р н и б и р м а -б и р й и т е ш т и р а б о ш л ад и . Ш о м а н с у р
к у д а с и г а к,аради. Бош б а р м о ги н и к д п г а н л а р и г а и ш - 
к,ал аб , « Б е р и н г» и ш о р а с и н и к д в д и . К е й и н К о ш и ф - 
г а т и к и л д и .
— Р о с т и н и а й т с а м , у л а ё т г а н б у л с а м к е р а к д е б
у й л а д и м . Х у р с а н д х,ам б ул и б к е т д и м . Ч у н к и А зр о и л
ж о н и м н и о гр и т м а с д а н о л а ё т га н д а й т у й и л д и -д а . Ж ан - 
н а т г а т у ш а м а н д е д и м ... С и з г а м и н г д а н -м и н г рах,мат. 
У м и д й ук, д е й и ш га н д и ...
— К у д а , — д е я Ш о м а н с у р н и н г га п и н и б ул д и Б ер - 
д и ё р , — а в в а л м е н ш у к и ш и н и н г д о р и с и д а н т у з а л - 
г а н и м н и
а й т г а н и м д а
и ш о н м а г а н д и н г и з . 
Э н д и
б и л я п с и з м и ?
— Б и л ди м . Б и л ди м . Х а л и , к;ан д ай д и р и ч и м д а ги - 
л а р н и ай ти б б е р о л м а я п м а н -д а . К д н д а й д и р бош к,а- 
ч а м а н .
— С и з , — д е д и К о ш и ф ю зи д а т а б а с с у м б и л а н , — 
узо к , у м р н и н г э г а с и с и з . М а н а в и н и к у н д а уч м а^ ал , 
о в к а т д а н о л ди н и ч аси з.
— Х у л б у л а д и , х у л б у л а д и ... Б у Н а з и р а к а е р д а
к р л и б к е т д и ? О ш га у н н а д и м и к а н ? Ш у н д а й о д а м у з 
о ё г и б и л ан к е л и б к,олган э к а н , ош е д и р м а с д а н к е т -
к а з с а к , я х ш и б у л м а с , к е й и н у з о к д а н к е л г а н мех,- 
м о н н и н г ё т о г и н и я м т у г р и л а б б е р с а ... Б е р д и ё р а к а , 
ш у л а р н и х о т и н г а а й т с а н г и з . К е й и н а н а в и н и я м
к у п р о к ; б е р с и н . И к к и п а ч к а б е р а в е р с и н . А г а р таб и б
х ,азр атл ар и , — д еб К о ш и ф га к д р а г а н ч а ж и л м а й д и
Ш о м а н с у р , — к а м д е с а л а р , б е м а л о л к у ш а в е р с и н .
К о ш и ф у н и н г о вк;ат, ё т и ш х ,а кд ц аги га п л а р и н и
а н г л а д и . Б ирок, у н д а н к е й и н г и л а р и н и т у ш у н м а д и .
— Х а , \ а, т у гр и . А р зи й д и , ар зи й д и . К ,ани, мех,-
158

---

м о н , ю р и н г, м е х м о н х о н а г а к и р а й л и к . Б и р г а л и к д а
би р о ш х у р л и к к д л а м и з . Ш о м а н с у р а к а н и н г и ч и н и
К и зд и р ам и з-д а. У к и ш и г а \ ал и м у м к и н м а с , т у г р и -
м и ?
К ош иф и н д а м а д и . У р н и д а н т у р и б , Б е р д и ё р н и н г 
о р ти д ан ю рди . М е х м о н х о н а а т а л м и ш х о н а га к и р д и . 
Х а м м а ё к д а к у з н и к д м а ш т и р а д и га н б ую м л ар . « Б у л а р
н и м а г а к е р а к б ул и б к,о лди ? Б и з У л у г Р у х р о зш ти ги - 
ни о л о л м а с д а н с а р с о н м и з . А гар б у н д ай и м о р а т у з е б - 
зи й н а т л а р н и би р ж о й г а т у п л а б , у л а р г а о ш уф та б у л и б
у т и р га н и м и з д а , п е ш о н а н и к у й и ш г а в а ^ т т о п о л м а -
ган б у л а р д и к . О д а м зо т к а н д а й у л гу р и ш и м у м к и н
ш ун ч а н а р с а л а р н и би р ж о й г а т у п л а ш га ? Э й , Т а н г -
р и м , т а ш к а р и д а хуп а ж о й и б о т л а р н и к у р д и м . Эх^ти- 
м о л , у ш а л а р к у м а г и д а з у м д а б у н д а й б а л а н д и м о р а т - 
л а р к у р и ш м у м к и н д и р ... Д а с т у р х о н . Е г у л и к л а р . 
М е в а -ч е в а . Ч и р о й л и н о н . Я л -я л т о в л а н а ё т га н и д и ш - 
л ар . Ю м ш ок,к,ина у р и н д и к » , х аёл и д ан у т к а з д и К о ­
ш иф . С у н г Б е р д и ё р н и н г так л и ф и б и л ан у т и р д и .
— К д н и , \ азр а т, н о н д а н о л и н г. М е в а л а р д а н е н г. 
Х о зи р ош х а м к е л а д и . Б и л а м а н , о ш н и к;и зи м к и л -
ган . К у л и гул Д и л д о р а н и н г. Еб т у й м а й с и з о ш и н и ...
Э ш и к о ч и л д и . М у й л о в к у й г а н й и ги т к и р д и . А к ­
р о м . Х о т и н и д а н , о н а с и д а н о з м и -к у п м и таб и б т у г р и -
с и д а э ш и т г а н д и . О з м и -к у п м и у х а к д а т а с а в в у р г а э г а
э д и . Ш у б о и с х а м у н ч а л и к а ж а б л а н м а д и . С а л о м
б ер ди . Б и р и н ч и с е з га н и т а б и б н и н г ю зи д ан ё г и л а ё т -
га н н ур б ул д и . Э ш и т г а н и г а к у ш и л и б К о ш и ф га н и с -
б ата н х у р м а т и и к к и \ и с с а о ш и б к е тд и .
— Б и з с и з т у г р и н г и з д а к у п ях ш и гап л ар э ш и т г а н -
д и к , — д е д и и к к и к у л л а б к у р и ш а р к а н .
В а х о л а н к и , к у п га п л а р э ш и т м а г а н д и . Э ш и т г а н и , 
ш у н а к д - ш у н а к а , а ж о й и б т а б и б бор э к а н . Х а Р к а н -
д а й
o f h p
к а с а л л и к н и \ ам д а в о л а р к а н . Ш у , б о ш к д
г а п м а с . М у л о з а м а т и э с а и ш и г а х о с эд и . Б и р о в га
159

---

и ш и т у ш г а н и д а ё к и к и м д а н д и р н и м а н и д и р со ти б
о л м о к ^ и б у и га н и д а , а л б а т т а , у н и н г н о м и га м у м к и н
к;адар х у ш о м а д д а н к у п р о к , ё гд и р и ш и к е р а к . И ш и н г 
о с о н б и тад и . О сон б и т м а г а н т а к д и р д а х,ам х еч н а р с а
й у к р т м а й с а н . К е т г а н и и ч и н гд а н ч и к д р га н ях ш и r a n
б ул ад и . Х о зи р б у н а к а н г и гап л ар ж у д а я м ар зо н . Т е - 
к и н . Б ош к,а х ар н и м а к д м м а т .
— С и з б е м о р н и н г ф а р за н д и , — д е я ж и л м а й д и
К о ш и ф .
— Х а , ш у н д а й . Б у е р г а к и р и ш и м д а н о л ди н а д а м - 
н и кУ р д и м ... Т у гр и с и , б у г у н о д а м н и ё м о н кур к,и т- 
г а н д и ... Б и зд а ги л а р к у л и м и з д а н к е л га н и н и к д л д и к
д е й и ш д и . Ш у н и н г у ч у н Х ак, тао л о д еб у г и р г а н д и к . 
А д а м н и н г а х в о л и н и KÿpHÔ, х у р с а н д л и ги м д а н й икп аб 
ю б о р аёзд и м . Э н д и н и м а х и з м а т а й т с а н ги з , бош у с -
т и га . Я н а к,ан ча д е с а н г и з , б е р а м а н . С и з о т а м н и н г 
ж о н и н и сакугаб к р л д и н г и з ...
— Х еч , — д е я у н и н г г а п и н и буп ди К о ш и ф , — 
м е н в ази ф а ад о э т д и м . У з га с и б е р г а н н и н г к у л и д а .
«А к р о м а к а , б у ё к д а к^аранг», д е г а н о во з к е л д и ш у
п а й т э ш и к о р т и д а н . У т и р м о к д а ч о гл а н а ё т га н А к р о м
ш у зах о ти ч а к д р и л г а н т о м о н г а к е т д и . С у н г би р з у м д а
о р т и га к а й т д и . У н и н г к у л и д а с е р гу ш т би р л а г а н ош
бор э д и . Б уги чик;иб т у р а р д и о ш н и н г.
— А н а , п а л о в х о н т у р а х а м к е л д и , — д е д и Б ер д и ё р
к а ф тл а р и н и б и р -б и р и г а ур и б .
Д а р х а к и к ,а т , ош Б е р д и ё р м а к ^ а г а н д а н з и ё д э д и . 
К д зи , б е д а н а т у х у м и у н и н г м а з а с и н и я н а д а о ш и р и б
ю б о р га н д и . К о ш и ф б у т а х л и т п и ш и р и л га н о ш н и
и л к м а р о т а б а е я ё т г а н д и . Х уш ё к д и . З ур и ш т а х а б и - 
л а н еди . М а к ,т а д и . Ш у н и н г б и л а н б и р га, 
cepëF 
э к а н -
л и ги н и , б у н а к д н г и т а о м л а р и к к и ж у м а д а би р е й и л - 
с а , з и ё н к ;и л м а с л и ги н и к д с т и р и б утд и .
Т а о м л а н и ш т у г а г а н и д а н к е й и н у т у р и ш га р у х с а т
cÿpaflH.
160

---

— Ш у н ч а т е з к е т и б к р л а с и з м и ? Х а л и у т и р и н г , 
с и з б и л ан га п л а ш а д и га н га п л а р и м и з ж у д а я м к у п ... 
Ш а^ ар га к е л с а н г и з б у л а р к а н . О д а м л а р н и д а в о л а р - 
д и н г и з ...
— Р у х с а т б е р и н г, — д е д и К о ш и ф Б е р д и ё р н и н г 
га п и н и б ул и б .
— Э с и з ... М а й л и , у н д а с и з о з г и н а у т и р а т у р и н г , 
м ен х о зи р , — д е б Б ер д и ёр у р н и д а н т у р д и -ю , чик,иб 
к е т д и .
Х а я л у т м а й к д й т д и . У н и н г к у л и д а к р г о з г а у р о г - 
лик, би р н и м а бор э д и . Б ер д и ё р к у л и д а г и н и К о - 
ш и ф га у з а т д и . « М а б о д о к а м б у л с а , а й т а с и з » , д е д и .
— Н и м а б у? — с у р а д и К о ш и ф х ай р о н б ул и б .
— П ул , — д е я К о ш и ф д а н -д а куп р о к, а ж а б л а н д и
Б ер д и ё р .
— Н и м а , п ул ?
— Х а л и ги ... П ул д ак;а п у л - д а ... К у к и д а . Ё к и с а р и - 
ти д ан к,илиб б е р а й л и к м и ?
— Н и м а кдш ам ан ?
— Б и л м а д и м . Б а л к и , у - б у н а р с а со ти б о л ар с и з. 
Ё ки б и р о р та з а р у р а т и н т и з га и ш л ат а р с и з .
К о ш и ф ж и л м а й д и . С у н г у р а м н и о ч д и -д а , б и тта 
к у п ю р а н и а ж р а т и б ол ди . А й л а н т и р и б т о м о ш а к,илди. 
К е й и н х и д л ад и . Б ур н и н и ж и й и р д и .
— Ж у д а х у н у к , б а д б у й м а т о х э к а н . М е н т а ,\еч 
з а р у р а т и йук,, — д е б К о ш и ф у р а м н и к;ай тар и б б ер - 
д и .
— Й ук,, йук,, м е н б ун и к,айти б о л о л м а й м а н . Х ал о л
м е \ н а т и н ги з н и н г хак,и, — д е я у н и н г к у л и н и к,ай- 
т а р м о к ^ и б ул д и Б е р д и ё р , — а га р к а м б у л с а , а й т и н г, 
Ш о м а н с у р б ел и б а к у в в а т о д а м , к у ш а д и я н а .
— Х еч в а ^ о а н гл а м а д и м . Б у н и н г и з н и н г н е л и г и г а
Хам 
ак^гим е т м а д и . Я х ш и к,о л и н г, — д е я с т о л н и н г 
у с т и г а
корозни
к у й и б , э ш и к т о м о н г а ю рди К о ш и ф .
Б ер ди ёр х а н гу м а н г эд и . А к р о м х а н гу м а н г э д и .
I I - 144
161

---

З ер о у л а р п у л н и , у н г а к у п н а р с а со ти б о л и ш м у м -
к и н л и г и н и б и л м а й д и га н о д а м н и и л к м а р о т а б а у ч - 
р ати б т у р и ш а р д и .
А к р о м : «Х е ч к у р с а ш ах ар т а и щ а р и с и т а ч а о л и б б о - 
ри б к у я й » , д е б х уп я л и н д и . Б ирок, К о ш и ф у н а м а д и . 
« Т о м о ш а н и и хти ёр эти б к;о лди м . Т е м и р -т е р с а к у с -
т и д а у з и м н и н о к у л а й \и с э т д и м . Ш у б о и с д а н п и ё д а
к е т м о к ,ч и м а н » , д е я т а б и б у л а р н и я н а б и р м а р т а
а ж а б л а н т и р д и .
К о ш и ф к у з г а к у р и н м а й к е т г а н и д а Н а з и р а у й и д а н
ю гур и б ч и к д и . «Х еч к у р с а т у н к и й ги з и ш к е р а к эд и . 
У с т и д а ги к и й и м и б и л ан ш ах а р д а ю риб б у л м а й д и » , 
д е д и.
Б е р д и ё р б и л ан А к р о м б и р д ан х р в л и д а т у р г а н м а ­
ш и н а т о м о н г а ю гур ди .
* * *
— А в а т а р г а кд р ан гл ар ! А в ат а р т а! В а х -х а х -х а ! А в а ­
тар ! Б и з д а я м бор э к а н А в ата р !
К о ш и ф Ш о м а н с у р н и н г у й и д а н и к к и к у ч а узок,- 
л а ш г а н д и . О д ам г а в ж у м м а с к а н г а д у ч к е л и б к;олди. 
У б у ер б о зо р ч а э к а н л и г и н и , Ш о м а н с у р б е р м о к ^ и
б у л г а н к р т о з л а р г а ш у е р д а н у л -б у л х а р и д к д л и ш
м у м к и н л и г и н и б и л м а с д и . Я н а б у е р н и н г о д а м л а р и
м а к к о р р о к ; э к а н л и г и н и х а м б и л м а с д и . К ,аёкд ан х ам
б и л с и н ? Т о г д а н к,ар и й б т у ш м а г а н , б у н ч а л и к к у п
о д а м л а р н и б и р и н ч и м а р т а к у р а ё т г а н б у л с а . К о ш и ф
к,и зи ь;си н и б ш у ё к д а як,и н л аш д и . С у н г б и р д а н : « А в а ­
т а р г а к д р а н г л а р ! А в ата р ! Б и з д а я м А в а т а р бор э к а н !»
д е г а н к,ичк,ирик,ни эш и тд и . Х а й р о н б ул д и . « Н и м а
э к а н б у А в а т а р д е г а н л а р и ? М е н х а м А в а т а р и н и би р 
к у р с а м э к а н » , д еб у й л а д и .
Х а ш -п а ш д е г у н ч а К о ш и ф н и н г атр о ф и н и о д а м л а р
у р а б о л и ш д и . Б и р о ви у н и к у р с а т и б к у л с а , б о и щ аси
\еч т о р т и н м а й к и й и м и н и у ш л аб к у р я п т и .
— А л к а ш , п и ён д е с а м с а с и м а я п т и . П е к и н со ч -
162

---

со б о л и у с и б к е т г а н и н и к а р а н г л а р , — д е д и б и т т а с и .
— К о п и а н т и к в а р э к а н м и ? В ей , м е н ш у н ак ,а н а р - 
с а л а р г а к и з и ^ а м а н . Х о в , А в а т а р , — д е д и К о ш и ф - 
н и н г ё н и д а т у р г а н у з у н б у й л и , со ч и н и х у р о з т о ж
к д и и б о л ган би р й и ги т , — к р п и н г н и б е р м а й с а н м и
м а н т а ?
К о ш и ф у н т а б о ш д а н -о ё к , к,араб ч и к д и . К е й и н б о - 
ш и н и к,и м и р л ати б , « й у к » и ш о р а с и н и к,илди.
— Н и -м а ? ! М а н т а ш у п а й т га ч а б и р о в й ук, д е м а -
га н ! Й ук, д е й д и г а н б у л с а , со т и б о л т а н м а н ! К а н ч а
т у р а д и д о п и н г?! — д е я к уд д ай д и й и ги т.
— К у й с а н г -ч и , у з и ш ун до к, х а м