N. T. Alimxodjayeva z. A. Ikramova

Ko„riladigan savollar ro„yhati 
1.
Lipidlar. Sovunlanadigan lipidlar
2.
Oddiy lipidlar, ularning kimyoviy xossalari. 
3.
Murakkab lipidlar, fosfolipidlar, fosfotidlar, glikolipidlar. 
4.
Sovunlanmaydigan lipidlarning turlari, umumiy xossalari va vazifalari. 
5.
Terpenlar, ularning ta‘rifi, tuzilishi va xossalari. 
6.
Lipid tabiatli kichikmolekulyar bioboshqaruvchilar. 
7.
Prostaglandinlar. 
8.
Lipidlarni biologik ahamiyati. 
Mustaqil tayyorlanish uchun o„quv adabiyotlar 
 
1. A.G. Mahsumov, A.J. Jo‗raev «Bioorganik kimyo» Toshkent, «O‗zbekiston 
milliy ensiklopediyasi» 2007. (356-387 bet) 
2. Н А. Тюкавкина, Ю.И.Бауков. «Биоорганическая химия» М., «Медицина» 
1991 г. (457-495 стр).
3. Н.А. Тюкавкина. Руководство к лабораторным занятиям по 
биоорганической химии. M., «Медицина» 1985 г. (235-252 стр). 
O‗simlik va hayvon to‗qimalaridan qutiblanmagan erituvchilar yordamida 
ajratib olinadigan birikmalar lipidlar deb ataladi. Lipidlar tirik organizmda qator 
muhim funksiyalarni bajaradi. Ular hujayra membranalarining asosiy komponenti 
bo‗lib, himoya vazifasini (masalan, terida) bajaradi, biologik jarayonlar uchun 
energiya manbai hisoblanadi. Lipid fraksiyasida lipidlar bilan birgalikda yuqori 
biologik aktivlikga ega bo‗lgan bir qator moddalar uchraydi. Bunday modalarga 
steroidlar, gormonlar, prostoglandinlar va ba‘zi kofermentlar, yog‗da eruvchi 
vitaminlar kiradi. 
Lipidlar ishqoriy muhitda gidrolizlanib yuqori karbon kislata tuzlari ya‘ni 
sovunlar hosil qilishi yoki qilmasligi qarab, sovunlanmaydigan yoki 

---

300 
sovunlanadigan moddalarga bo‗linadi. Sovunlanadigan lipidlar o‗z navbatida 
triatsilglitsirinlar, fosfolipidlar va sfingolipidlarga bo‗linadi. Sovunlanmaydigan 
lipidlar terpenlarga va steroidlarga bo‗linadi