N. S. Safaev, N. A. Mirashirova, N. G. Odilova, Sh. D. Turabekova, Sh. K. Karimova

M AVZU BO ’Y IC H A TEST TOPSHIRIQLARI
1. Tafakkur jarayonining mohiyati jism va hodisalar o’rtasida ... aloqa va 
munosabatlami o’matishdan iborat:
a) sababsiz;
b) o’zgarishli;
v) sababiy-oqibat;
g) tafakkur mohiyatiga tegishli bo’lmagan aloqalar.
2. Nazariy va empirik tafakkumi shunga ko’ra farqlaydilar:
a) masalalaming tipiga ko’ra;
b) umulashtirishlarning xususiyatiga ko’ra;
271

---

v) sub’ektning faolligiga ko’ra; 
g) yetakchi analizatorga ko’ra.
3. Asosiy tafakkur operatsiyalari:
a) analiz, sintez, tasavvurlar, hukmlar;
b) taqqoslash, analiz, sintez, umumlashtirish, bilim;
v) analiz, sintez, abstraktsiyalash, umumlashtirish, xulosa; 
g) taqqoslash, analiz, sintez, abstraktsiya, umumlashtirish, aniqlashtirish, 
tasniflash, tizimlashtirish.
4. Tafakkuming mantiqiy shakllari - bu:
a) hukm, xulosa, tushuncha;
b) hukm, analiz, sintez;
v) taqqoslash, umumlashtirish, bilim; 
g) xulosa, tasniflash, analogiya.
5. Tafakkuming ko’rgazmali-harakat, ko’rgazmali-obrazli va so’z-mantiqiy 
tasniflanishiga bo’lgan asos:
a) yetakchi analizator;
b) aks ettirish jismi;
v) materiyaning mavjudlik shakli; 
g) sub’ekt faolligi.
272

---

XIV MAVZU. HISSIYOT
REJA:
14. lHissiyot va uning vazifalari.
14.2. Hissiyotning qonuniyatlari.
14.3. Hissiyotning psixologik nazariyalari.
14.4. Emotsiyalar va shaxs. Emotsional ifodalanishdagi individual farqlar. 
Mavzu o’quv m aqsadi:
T a’limiy: talabalar tomonidan xissiyot va uning vazifalari,qonuniyatlari, 
xissiyotlaming psixologik nazariyalari, emotsiyalar va shaxs, emotsional 
ifodalanishdagi individual farqlar haqidagi bilimlami o’zlashtirilishini tashkil 
etish.
Tarbiyaviy: 
bo’lajak 
pedagoglar 
tomonidan 
xissiyot 
va 
uning
vazifalari,qonuniyatlari, xissiyotlaming psixologik nazariyalari, emotsiyalar va 
shaxs,emotsional ifodalanishdagi individual farqlar haqidagi bilim, ko’nikma va 
malakalari asosida dunyoqarashini kengaytirish.
Rivojlantiruvchi: mavziming ta’limiy va tarbiyaviy o’quv maqsadlari asosida 
talaba shaxsini rivojlantirish.
TAYANCH TUSHUNCHALAR:
Hissiyot -
tuyg’ularimizni o’ziga xos aks ettifish jarayoni bo’lib, bunda narsa va 
hodisalami aks ettirish jarayonida bizda tug’iladigan ichki kechinmalar va 
munosabatlar ifodalanadi.
Feeling is an effective state of consciousness such as that resulting from emo­
tions, sentiments or desires.
Emotsiya
- shaxsning voqelikka o’z munosabatini his qilishidan kelib 
chiqadigan, uning ehtiyoj va qiziqishlari bilan bog’liq bo’lgan yoqimli yoki 
yoqimsiz kechinmalaridir.
Emotion is a pleasant or unpleasant feeling state arising subjectively and di­
rected toward a specific object, with physiological, somatic and behavioral com­
ponents.
14. l.Hissiyot va uning vazifalari
Voqelikni bilish jarayonida inson jismlar,
hodisalar, voqealar, boshqa odamlar, o’z 
shaxsiga nisbatan munosabat bildiradi. Ba’zi real hodisalar uni quvontiradi, 
boshqalari - qayg’uga soladi, uchinchilari - g’azablantiradi va h.k. Shodlik, 
qayg’u, g’azab - bulaming barchasi odamning voqelikka nisbatan sub’ektiv 
munosabati, uning hissiyotli 
ifodasidir.

---

Amaliy hayotda emotsiyalar sifatida, odatda, insonning turli-tuman javob 
reaktsiyalari - ehtirosning to’lqinli portlashlaridan tortib, to kayfiyatning nozik 
tuslarini tushunamiz. Psixologiyada 
emotsiyalar
deb kechinmalar shaklidagi 
inson hayotiy faoliyati uchun tashqi va ichki vaziyatlami baholash va shaxsiy 
ahamiyatni aks ettiradigan psixik jarayonlarga aytiladi.