N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

2.3.Q o‘lda bajariladigan ishlaming asosiy usuilari
Kiyimlarni yakka tartibda ishlab chiqarishda buyumning sifati ko‘p 
jihatdan tikuvchi ignani to‘g‘ri ishlata bilishiga bog'liq. Shuning uchun 
qo'ldatikishgakirishishdan oldin ignagaip o ‘tkazish, ipninguchini 
tugish va boshqa usullarni yaxshilab bilib olishi kerak. Ignaga i p 
o'tkazish: g‘altakdan ip uzib olishdan oldin qanchaip kerakligini 
bilib olish kerak. Qo'lda bajariladigan ishlar uchun ipning uzunligi 
ishchining barmoqlaridan to tirsagigacha bo‘lgan masofadan ikki 
marta katta bo‘!ishi lozim.
Ishchi g‘altakdan chiqib turgan ipning uchini chap qo'lning 
bosh va ko‘rsatkich barmoqlari bilan ushlab, bukilgan qo'li bo'ylab, 
ya’ni panjalardan tirsakkacha va yana orqaga, bosh barmoqqacha 
g‘altakdan chuvatadi, keyin g'altakdan uzadi.
Ig n ag aip o ‘tkazishdan oldin q o ‘lning bosh va k o ‘rsatkich 
barmoqlari bilan ipning uchi buraladi.g‘altakdagi ipning uchini 0,8
- 1,0 sm chiqarib chap q o ln in g bosh va ko‘rsatkich barmoqlari 
bilan ushlanadi. Ignani chap qoMning bosh va ko‘rsatkich barmoqlari 
bilan ushlab, o ‘n g q o ‘ldagi ipning o ‘tkir uchi igna teshigigakiritiladi, 
o ‘ng qo‘l bilan igna gazlamaga sanchiladi.
13

---

Qaviq hosil qilish uchun ignani gazlamaga sanchib, igna shu 
salqilikdan o'tkaziladi va chap qoMning bosh barmog‘i oldida sirtga 
chiqaliladi; bu paytda bosh va ko‘rsatkich barmoqlar bilan igna gazlama 
0
‘ngiga chiqariladi va qaviq tortiladi. So‘ngra qaviq hosil qilish jarayoni 
takrorlanadi. Ignani gazlamaga har xil usullarda sanchish mumkin. 
Shuning uchun qaviqlar ham har xil chiqadi.
Kiyim tikishdagi ishlar ijro etish usuliga qarab, qo‘lda yoki mashinada 
bajariladigan bo'lishi mumkin. Boshidan oxirigacha qo‘lda bajariladigan 
barcha operatsiyalar qo ‘lda bajariladigan ishlar hisoblanadi. Bular 
igna, qaychi, bo‘r yordamida bajariladigan ishlardir, shuningdek, 
kiyimni ip, bo‘r, changdan tozalash kabi ishlardan iborat.
Gazlamada 
igna 
hosil qilgan qo‘shni teshiklar orasida iplar 
chalishuvining bitta tugallangan sikli qaviq bo‘ladi. Qaviqlaming tuzilishi har 
xil bo‘Iib. gazlamaning o‘ngi vateskarisidaipning qanday yotishiga bog‘liq.
Qaviqlaming uzunligi ipning uzunligi vamaterial o'ngidagi interval 
bilan belgilanib, qaviqning xiliga va ishlayotgan materialning qalinligiga 
bog‘liq (1 rasm).