N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

■/
Ishlab chiqarish tom onidan quriladigan tizim lar (om borlar, o ’qituvchi 
qurilm alar-transporterlar va h.k.z)
■/
Ishlab chiqarish jarayonini m e'y o rid a o ’tishi uchun sharoit yaratuvchilar 
(inshootlar, transport va h.k.z)
Shunga asoslanib, asosiy fondlam i natural k o ’rinishi va texnologik vazifasiga 
qarab 
11 ta guruhga ajratiladi:
1. Binolar
2. Inshootlar
3. O ’tkazuvchi qurilm alar
4. M ashina va uskunalar.
a) quvvatli m ashina va uskunalar (b u g ’ qozonlari, turbinalar, generatorlar)
b) ishchi m ashina va uskunalar (stanoklar, pechlar, kom baynlar, presslar, 
agregatlar, tarozi, m etr va h.k)
U lardan:
a) avtom atik m ashina va uskunalar
b) o ’lchaydigan va to ’g ’rilaydigan asboblar 
v) EH M lar
5. Transport vositalari
6. A sboblar (1. ishlab chiqarish ashyo va anjom lari; 2. x o ’ja lik anjom lari).
7. Ishlab chiqarish inventarlari va jihozlar.
8. X o ’jalik inventarlari.
9. Ish hayvonlari va m ahsuldor mollar.
10. K o ’p yillik daraxtlar.
11. Boshqa har xil asosiy ishlab chiqarish fondlari.
Bu turkum lash, asosiy fondlar harakatlari b o ’yicha m a 'lu m o t olish, texnik 
darajasidagi o ’zgarishlarini bilish, asosiy fondlam ing eskirishi va am ortizasiyani 
to ’g ’ri aniqlash va ulam i yaratuvchi tarm oqlam i rejalashtirish im konini beradi.
A sosiy 
fondlar 
hisobini 
yuritishda 
va 
am ortizasiyani 
hisoblashni 
qulaylashtirish m aqsadida b a 'z i bir vositalar u larga kiritilm aydi:
a)
ishlab chiqarish jarayonida bir yildan kam vaqt m obaynida x izm at qiladigan 
(ulam ing qiym atidan qat’iy nazar)
b) xizm at m uddatidan q a t'iy nazar, m axsus kiyim -kechak, poyabzal, kichik 
inventar qilish va boshqalar.(qim m at b o 'lm ag an )
U s h b u h o la t q ish lo q x o ’ja lig i te x n ik a si va u sk u n a la ri, k a tta y o s h d a g i ish ch i va 
m a h s u ld o r c h o rv a d o rlik k a taallu q li em as.
63

---

M arkaziy 
zavod 
laboratoriyalari 
uchun 
sotib 
olingan 
asboblar, 
avtom atizatsiya 
uskunalari 
va 
laboratoriya 
uskunalari 
asosiy 
vositalarga 
kiritilm agan.
A sosiy fondlarga izohlar berib tasniflaym iz.