N mahmudov, A. Nurmonov, A. Sobirov

Og‘zaki  nutqning  tovush  tizimini  o ‘rganadigan  tilshunoslik 
*  bodimi fonetika, yozma nutqning harflar tizimini o ‘rganadigan 
tilshunoslik  bodimi  esa  grafika  deyiladi.____________________ y
Fikrimizni boshqalarga tovushlar vositasida so‘zlash va harf­
lar  vositasida  yozish  orqali  bayon  qilamiz.  S o ‘zlash  va  yozish 
orqali  ma’lum  fikr  bayon  qilishimiz  nutq  hisoblanadi._________
119

---

Ig f3  Nutq  ikki  yo‘l  bilan  amalga  oshiriladi.  Tovushlar  zanjiri 
asosida  bayon  qilingan  nutq  og‘zaki  nutq,  harflar  ketma-ketligi 
asosida  bayon  qilingan  nutq  esa  yozma  nutq  sanaladi.
337-mashq.  Tagiga  chizilgan  so‘zlarning  nima  sababdan  ma’no  anglat- 
masligini  toping,  fonetika  haqida  bahs  yuriting.
Bizlar  chug"urlashib  turganimizda Akmal  aka  kelib  qoldi.  Shunday 
b o ‘lsa  ham,  Akbar  gapida  davom  etaverdi:
—  Lamaymizmipoy?
—  Dayqan  libqi?  —  dedi A ’zam.
Akmal  aka  bu  qanaqa  til  degandek bizlarga  qaradi?
Bizlar  m aktabda  shunaqa  tilda  gaplashardik,  maynavozchilikka. 
Masalan,  bir  so‘zni  aytmoqchi  b o ‘lsak,  u  so‘zning  birinchi  b o ‘g‘inini 
oxiriga  olib  gapiraveramiz.  (N.  Fozilov)
♦   338-mashq. Tovushlami o ‘rni-o‘rniga qo‘yib,  so‘zlar hosil qiling.  S o ‘zlarni