N. K. Nasirova ruxsat berildi" " " 2016 y

. 

Binobarin, 

A

  ko`paytuvchi  molekula  tebranishlarining  davri  ma`nosiga 

ega. 

Agar 

t

  uchun  hozirgina  yozilgan  ifodani  diffuziya  koeffitsienti 

formulasiga qo`ysak, u holda quyidagini hosil qilamiz: 

                                           

                                              

(I.10) 

Bu  erda   

    esa  molekulaning  sakrashi  uchun  kerak  bo`lgan 

energiya bo`lib, molekulaning 

aktivlanish energiyasi

 deb ataladi. 

Suyuqliklarda  diffuziya  koeffitsientining  son  qiymati  gazlardagiga 

nisbatan  ko`plab  marta  kichik.  Masalan,  NaCl  uchun  xona  temperaturasida 

suvdagi  diffuziya  koeffitsienti  1,1∙10

-9

m/sek 

ga  teng,  holbuki  argonning 

geliydagi diffuziyasi 7∙10

-5

m/sek 

ga teng. 

Suyuqliklarning 

ichki  ishqalanishi  (qovushoqligi),

gazlarniki  singari, 

suyuqlikning  harakatida  harakat  yo`nalishiga  perpendikulyar  yo`nalishda 

impul’s  ko`chishi  tufayli  yuzaga  keladi.  Impulsning  bir  qatlamdan  ikkinchi 

qatlamga ko`chishi molekulalarning biz yuqorida aytib o`tgan sakrashlarida ro`y 

beradi. Ichki ishqalanishning umumiy qonuni – bu Nyuton qonunidir, bu qonun 

bilan biz 178- betda tanishgan edik. Qovushqoqlik koeffitsenti 

η

 esa biz gapirib 

---

o`tgan  molekulalar  harakati  haqidagi  mulohazalardan  hosil  qilinishi  keltirib 

chiqarilishi mumkin. Ravshanki, molekulalarning   «o`troq» lik muddati qancha 

kichik  bo`lsa,  ya`ni  sakrashlar  qancha  ko`p  bo`lsa,  suyuqlik  shuncha  oquvchan 

(qovushoqligi  shuncha  kam)  bo`ladi.  Bu  mulohazalar  qovushoqlik  koeffitsienti 

uchun 

Frenkel – Andrade tenglamasi 

deb atalgan ifodaga olib keladi: 

 

                                                

                                         

(I.11) 

 

Bu  tenglamaga  kiruvchi